Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali «konchilik ishi» kafedrasi

Dielektrik о‘tkuvchanlik tog‘ jinslarida elektromagnit tо‘lqinlarning tarqalishidan aniqlanadi.
Radioaktivlik darajasi yer yuzidan radiometrlar yoki karotaj usullarida о‘lchov asbobi tushirilishi bilan о‘lchab aniqlanadi.
Magnit о‘tuvchanlik xususiyati magnit razvedka yoki magnit-karotaj orqali aniqlanadi. Laboratoriya tadqiqotlari orqali tog‘ jinslarining u yoki bu fizik-texnik kо‘rsatkichlari hisoblab chiqarilishi mumkin. Hisoblab aniqlash uchun kon massivining tuzilishi xususiyatlarini va ularning bir-biriga qanday bog‘liqligi xarakterini bilish lozim bо‘ladi.
Massivdagi tog‘ jinslari hajmiy og‘irligi uning suvga qanchalik tо‘yinganligiga qaramasdan о‘zining hajmiy og‘irligiga bog‘liq. Faqat minerallardan tashkil topgan tog‘ jinslarining zichlilik qayerda о‘lchanishiga bog‘liq emas.
Tog‘ jinslari mustahkamligi massivda va tog‘ jinslari massivida namunalardagiga nisbatan kam bо‘ladi.
Tog‘ jinslari qayishqoqlik moduli massivda Yem darzliklari va kuchsizlanish tekisliklari tufayli laboratoriyada aniqlangan Yel dan kichik bо‘ladi. Namlik darajasi darzlikka nisbatan juda kam ta’sirli.
Issiqlik о‘tkazuvchanlik quruq massiv tog‘ jinslarida g‘ovaklar va darzliklar evaziga namunalarnikiga nisbatan kam. G‘ovaklar va darzliklar uzunliklari qо‘shilishi sababli issiqlik о‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti massivda kamayadi.
Nisbiy issiqlik singdirishlik darajasi ham massivdagi namlik hisobiga quruq namunalarnikidan farq qiladi.
Issiqlikdan kengayish koeffitsiyenti darzliklar evaziga deformatsiyalanishi sababli massivda kichik.
Massiv tog‘ jinslari kon-texnologik kо‘rsatkichlari ham namunalarnikidan farq qiladi. Mustahkamlik va qattiqlik namunalarda yuqoridir, charxlanuvchilik va maydalanish kо‘rsatkichlari esa aksincha - past. Egiluvchanlik va siljuvchanlik darajasi massivnikida yuqori bо‘ladi. Bu tog‘ jinslari massivida bosim, namlik va temperaturalarning oshishiga birinchi navbatda bog‘liq.