Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmoliq filiali mustaqil ish,,kimyoviy texnologiya

Технологик хусусиятларига кўра Ҳавони тайёрлаш тизимини тўрт гурухга ажратиш мумкин:
Аероб ўстиришда, ферментасияда Ҳавони тозалаш ва узатиш;
Аероб ўстириш жараёнида культурал суюқликдан турли хил газсимон маҳсулотларни йўқ қилиш учун инерт газларни тайёрлаш ва узатиш;
Сочилувчан маҳсулотлар пневматранспорти учун ва микроорганизмлар суспензиясини бир ускунадан бошқа бирига ўтказиш учун хайдалаётган сиқилган Ҳавони тайёрлаш ва узатиш;
Барча турдаги технологик ускуналардан чиқадиган Ҳаво ёки газлар аралашмаларини тозалаш.
Бу тизимлар хар бири алохида хусусиятларга эга бўлишига қарамасдан уларни стериллаш жараёнларининг назарий асослари билан боғланган.
Аероб микроорганизмларни суюқ озиқа мухитида ўстириш шароити, ферментаторга Ҳавони узлуксиз беришни талаб қилади.
Ферментаторга берилаётган ҳаво бир неча функсияларни бажаради:

1. 
   Микроорганизмларни кислород билан таъминлайди;
   
2. 
   Газсимон моддалар алмашишини йўқотади;
   
3. 
   Микроорганизмлар ажратадиган иссиқликни йўқотади;
   
4. 
   Микроорганизмлар массаси суспензиясини бир хиллигини Ҳосил бўлган қилади;
   
5. 
   Суюқ озиқа аралашиши ва масса узатилиш тезлигини оширади.
   

Микроорганизмлардан тозаланган, тоза сиқилган Ҳаво олиш - мураккаб технологик вазифа бўлиб, махсус тизимда амалга ошрилишни талаб қилади. 25расмда Ҳавони тозалаш ва стериллашнинг махсус технологик чизмаси акс эттирилган.

25-расм.Ҳавони тозалаш ва стериллизасиялаш технологияси чизмаси
1- Ҳавони датлабки тозалаш фильтри; 2-трубакомпрессор; 3-иссиқлик алмаштирувчи-совутгич; 4-суюқлик ажратувчи; 5-иссиқлик алмаштирувчиқизитгич; 6-бош фильтр; 7-алохида фильтр.
Биринчи босқичда атмосфера Ҳавосини чанглардан тозалаш ва уни сиқиш амалга ошрилади. Атмосфера Ҳавоси филтр орқали, дастлабки тозаланган ҳолда зарур босимгача (350−500 кПа) сиқиладиган компрессорга берилади.
Микробиологик ишлаб чиқариш корхоналарида Ҳавони сиқиш учун кўпгина трубокомпрессорлар ёки поршинли компрессорлар қўлланилади. Иккинчи босқичда сиқилган Ҳавони, зарур бўлган миътадил термодинамик холатда тутиб турилади. Сиқилган Ҳаво 100−200⁰C гача қиздирилади, чунки уни иссиқлик алмаштирувчи ускуна 3 дан 25−30⁰C гача совутади. Совутилган сиқилган Ҳаво, атмосфера Ҳавосида намлиги конденсирланади (4). Ҳаводан сувлар ажратилгандан сўнг микроорганизмларни ўстириш хароратида, иссиқлик алмаштирувчи ускунада (5) қиздирилади. Шундан кейин Ҳаво уни этарли намлик ва харорат билан таъминловчи бош фильтрга берилади. Бу фильтрда Ҳавони совуқ стериллаш жараёни кетиб баъзи бир қолган чанглар ва микроорганизм хужайраларидан стерилланади. Учинчи босқичда Ҳавони охирги стериллаш, алохида юпқа, нозик фильтрда (7) тозалаш амалга оширилади.