Ishqqa oid qirq qoida

 

 

Alovuddin 

1246 yil, fevral, Konьya.

 

Keyingi uch haftani ertayu kech otamdan faqat 

bir narsani - Kimyoni menga nikohlab berishini 

surashni o'ylab o'tkazdim, lekin buni aytgani 

o'zimda sira jasorat topmadim. U bilan soatlab 

xayolan suhbatlashdim, o'ylab qo'ygan 

jumlalarimni unga takror-takror aytib, 

durustroq tushuntirish yo'llarini izladim. U 

bildirishi mumkin bo'lgan barcha e'tirozlar 

---

uchun menda javoblar bor edi. Agar meni 

Kimyo bilan aka-singilsizlar desa, men u bilan 

tug'ishgan aka-singil emasligimizni eslataman. 

Otam Kimyoni juda yaxshi ko'rishini bilganim 

uchun, agar biz nikoxlansak, u biznikidan 

qayoqqadir chiqib ketmasligini, doimo biz 

bilan birga yashashi yaxshiligini aytmoqchi 

edim. Hammasini o'ylab qo'ygan, faqat otam 

bilan yolg'iz qola olmayotgandim. 

Ammo bir kuni kechqurun unga to'qnash kelib 

qoldim, lekin bu qulay fursat emas ekan. 

Oshnalarim bilan uchrashmoqchi bo'lib endi 

uydan chiqay deb turganimda, ko'chadan ikki 

ko'za may ko'tarib, otam kirib kelayotgan ekan. 

Men turgan joyimda qotib qoldim: 

- Ota, qo'lingizdagi nima? 

- Ha, bumi! - javob berdi u sira xijolat 

bo'lmasdan. - Bu may, o'g'lim. 

- Nima?! - baqirdim men. - Buyuk Mavlono 

shunchalar o'zgarib ketiptilar! Endi may ichar 

ekanlarmi? 

- O'zingni bos, - degan ovoz keldi orqa 

---

tomondan. 

Bu Shams edi. U mendan ko'z uzmay qarab 

turardi. 

- Odam o'z otasi bilan shunday gaplashadimi? 

Undan qovoqxonaga borib kelishni men iltimos 

qilgan 

edim 

- Men bu gapdan negadir hayron qolmadim? - 

dedim men, pichingimni yashira olmay. 

Shams xafa bo'lsa hamki, bildirmadi chog'i. 

Alovuddin, biz buni muhokama etishimiz 

mumkin, dedi u pinagini buzmay. — Faqat 

ko'zlaringni jahl to'sib qo'ymasa bo'lgani. 

Keyin boshini yoniga egib, menga qalbimni 

jilovlash borasida maslahat berdi. 

- Qoidalardan birida shunday deyilgan, - dedi u 

e'tiqoding mustahkam bo'lishini istasang, 

qalbingni yumshat. E'tiqoding bamisoli 

qoyatosh, sen esa pardan-da yumshoq 

bo'lmog'ing kerak. Biz duch keladigan ko’plab 

hodisalar - xastalik, baxtsizlik, judolik, 

qo'rqinch kabilar - bizni o'z 

---

muhokamalarimizda xudbinlik va keskinlikni 

kamaytirishga, odamlarga nisbatan hamdardroq 

va mehribonroq bo'lishga o'rgatadi. Ba'zilar bu 

darslardan saboq olib yumshaydilar, boshqalar 

esa, aksincha, avvalgidan ham qattiqroq bo’la 

boradilar. Haqqa yaqinlashmoqning yagona 

yo'li - o'z qalbingni ochmoqlikdir, toki u barcha 

insonlarni qamrab olsin va unda yana IShQ 

uchun joy bo'lsin. 

- Siz jim tursangiz yaxshiroq bo'lar edi, - 

dedim uning nutqiga javoban. - Mast darvish 

gapining menga aloqasi yo'q. 

- Alovuddin, uyat! — gapga aralashdi otam. 

Men rostdan uyalib ketdim, lekin kechikkan 

edim. Keyingi paytlar otam meni ko'p 

jig'ibiyron qilganlarini esladim-u, yana badtar 

tutoqib ketdim. 

- Sen mendan rostdan ham nafratlanishingga 

shubha qilmayman, - dedi Shams. - Lekin sen 

bir on bo’lsa ham otangni yaxshi ko'rmay 

qolmaysan-ku! Nahotki uni ranjitayotganingni 

ko'rmayotgan bo'lsang? 

---

- Siz esa bilarning hammamizni halok 

qilayotganingizni nahotki ko'rmayotgan 

bo'lsangiz? 

Evoh, shundan keyin otam lablarini mahkam 

qisib va o'ng qo'lini baland ko'tarib menga 

tashlandi. Hozir u meni uradi, deb o'yladim. 

Lekin unday qilmadi, men esa es-xushimni 

yo'qotdim. 

- Sen meni sharmanda qilding, - dedi otam men 

tomonga qaramay. 

Ko'zlarimdan yosh chiqib ketdi. Yuzimni 

boshqa yoqqa burdim va kutilmaganda Kimyo 

bilan yuzma-yuz bo'lib qoldim. U burchak 

ortida qancha turdi va nimalarni ko'rdi ekan? 

Ko'zlarida qo'rquv bor edi. U hammasini 

eshitganmikin? 

Otam uylanmoqchi bo'lib turgan qizim oldida 

meni bunday yerga urishidan orlanib ketdim. 

Tomog'imga nimadir tiqildi, og'zim taxir bo'lib 

ketdi. Atrofimda hamma narsa gir aylanar, 

hammayoq vayron bo'layotganday ko'rinardi. 

Uyda boshqa qolgim kelmay, to'nimni oldim-u, 

---

Shamsni itara solib, o'zimni tashqariga otdim - 

Kimyodan ham nari, qolgan hammadan ham 

nari, uzoq-uzoqlarga otildim. 

 

 

Shams