Ишнинг умумий тавсифи мавзунинг долзарблиги

ИШНИНГ УМУМИЙ ТАВСИФИ


Мавзунинг долзарблиги. Таълим мамлакатимиз тараққиёти ва ҳукумат сиёсатининг устувор йўналишларидан биридир. Таълим ва тарбия уйғунлиги асосида баркамол авлодни тарбиялаш, уларни жамиятнинг пешқадам вакиллари сифатида вояга етказиш таълимнинг барча бўғинлари ва ўқув предметларининг ҳамма турлари зиммасига бир хил даражада масъулият юклайди. Мустақилликнинг дастлабки йилларидаёқ бутун мамлакат миқёсида таълим-тарбия, илм-фан, касб-ҳунар ўргатиш тизимларини жаҳоннинг илғор давлатлари тажрибасига таянган ҳолда тубдан яхшилашга эҳтиёж сезилиб, давлат аҳамиятига молик ислоҳотлар биринчи ўринда таълим тизимидан бошланди. “Таълим тўғрисида”ги Қонун, “Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури” ишлаб чиқилди. Мактаб ва олий таълим олдига интеллектуал салоҳияти юқори, онги етук, юксак маънавиятли, ижодий тафаккур соҳибларини етиштириб талаби ижтимоий буюртма сифатида намоён бўлди. Бу эса, ўз ўрнида “…тилимизнинг ўзига хос хусусиятларига бағишланган илмий ва оммабоп китоблар, ўқув қўлланмалари, янги-янги луғатларни кўплаб чоп эттириш…” (Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. – Тошкент: “Маънавият”, 2008. –Б. 86.) ни талаб этмоқда. Диссертация ана шу муаммоларга бевосита дахлдорлиги, таълимнинг ахборот банкини шакллантиришга доир бир илмий хулосаларга келинганлиги билан аҳамиятли.
Мавзунинг ўрганилганлик даражаси.
Диссертациянинг илмий-тадқиқот режаси билан боғлиқлиги.Тадқиқот мавзуси Ўзбекистон Миллий университети Ўзбек тилшунослиги кафедрасида ўрганилаётган “Ўзбек тилининг субстанциал-прагматик тадқиқи” муаммоси доирасида танланган.
Диссертациянинг мақсад ва вазифалари. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилидан умумтаълим мактаблари учун ўқув изоҳли луғатини тузиш тамойилларини ишлаб чиқишдан иборат. Ишда ўқув луғатлари сирасида изоҳли луғатнинг тутган ўрни, ўқувчиларнинг изланиш ва мустақил фикрлаш салоҳиятини юксалтиришда ўқув луғатлари, жумладан, ўқув изоҳли луғатининг тутган ўрнини ёритиш, ўқув изоҳли луғатига сўз танлаш ва уларни изоҳлаш масалаларига доир фикрлар баён этилади.