Қишлоқ хўжалик фитопатологияси фанининг мақсади ва вазифалари

Картошкада кислород етишмаслиги (димиқиши) туганакларда далада ва омборхоналарда кузатилади. Туганакларнинг кислородга эҳтиёжи 0°С да ниҳоятда баланд, 5°С да энг паст ва 16°С
гача яна секин-аста ўсади. Ўткир кислород етишмаслиги билан омборхонада паст ёки далада юқори ҳарорат бирга кузатилса, туганакларнинг ичи қорайиши (меланоз) касаллиги ривожланади, туганаклар чирийди. Даладаги юқори ҳарорат туганакларда ички иссиқлик некрозини қўзғатади. Кўриниши соғлом, аммо зарарланган туганакларни кесганда, уларнинг ичидаги камбий тўқималари айланаси бўйича занг доғлар қайд этилади. Қумоқ ёки чириндиси кўп тупроқларда туганаклар кўпроқ зарарланади.
Туганаклар димиқиш билан намда 10-15 кун қолганида ёки уларни ташиш узоқ вакгг (10-12 кун) давом этганида ҳам зарарланади. Кейинги ҳолда манзилга етгунча туганакларнинг 10-25 фоизи, омборга қўйилгач эса барчаси яроқсиз ҳолга келади.
Кураш чоралари. Далаларда юқори агротехникани таъминлаш; экиннинг поя ва барглари қуригач, ҳосилни тезда йиғиб олиш, уни омборхонада 2-4°С да сақлаш ва шамоллатиб туриш лозим (Пересыпкин, 1982; Int. Potato Center, 1982; Бўриев ва б., 2002).
Картошка туганаклари паст ҳарорат туфайли
жароҳатланиши. Совуқ урган туганаклар иссиқда юмшайди ва
ғовак бўлиб қолади, кўзча ва яраларидан сув сизийди. Уларни кесганда, ичи пушти, сўнгра қорамтир тус олади ва чирийди. Совуқ урмаган, аммо 0-0,5°С да узоқ сақланган туганаклар пиширганда бироз ширали бўлиб, қовурганда кулранг-қора тус олади (Int. Potato Center, 1982).
Картошка ичи каваклиги қулай тупроқ шароитида, озуқа моддалар ва сув етарли бўлганида, туганаклар жуда тез ўсиши натижасида ривожланади, туганаклар чатнаши ҳам мумкин (Запрометов, 1974; Пересыпкин, 1982; Int. Potato Center, 1982). Ноқулай шароитдан (паст ёки юқори ҳарорат, сув етишмаслиги) сўнг қулай шароит қайтадан кузатилса, ўсиб, етилган туганакларда иккиламчи ўсиш ва бўқоқлар ривожланиши мумкин. Бу жараёнда карбонсувлар туганакнинг остки қисмидан бошқа жойларига оқиб
ўтиши натижасида туганакларнинг ости чириши юзага чиқади.