|
Kursishiningmaqsadi:O’zbekistondatovar-moddiyzahiralarhisobiniyuritishvauningauditinio’tkazishninghozirgikundagiholatinitahlilqilish, olinganma'lumotlargasoslanganholda, rivojlanganxorijiydavlatlartajribasidankelibchiqib,tovar-moddiyzahiralarhisobiniauditinio’tkazishningbugungikundagimuammolarinihalqilishbo’yichatavsiyalarishlabchiqishdaniboratdir.
RAQAMLI ISTISODIYOTNI RIVOJLANTIRISH DAVRIDA KORXONALARDA TOVAR- MODDIY AXIRALARI AUDITINI O’TKAZISHNING AHAMIYATI
Hozirgikundaxo‘jalikyurituvchisub'ektlaruchunmoliya-xo‘jalikfaoliyatiningmoliyaviyhisobotlardaaksettirilgannatijalarnibaholashmasalalarigayangicha, zamonaviyyondashuvuslublarijuda ham zarur. Bu mavjudnazariy, tashkiliyhuquqiyasoslarvaamaliymuammolarbo‘yichaauditorlikfaoliyatiningsifatinioshirish, hamdarespublikamizdatashqivaichkiaudit tekshiruvlarinizamonaviydarajadatashkilqilishvaunirivojlantirishborasidachuqurtadqiqotlaro‘tkazishnitaqozoetmoqda. Bir tomondan, auditorlikfaoliyatiningxalqarotajribalarigatizimliyondashish, ularnichuqurtahlilqilish, boshqatomondanbozoriqtisodiyotiningjahonhamjamiyatidae'tirofetilgano‘zbekmodeliningxususiyatlarihamda 2017-2021 yillargamo’ljallangan “ Harakatlarstrategiyasi” to‘g‘risidagibilimlarimizdanyuqoridarajadafoydalanganholda,iqtisodiyotnimodernizatsiyalashsharoitidamoliyaviyhisobotaxborotlaridanfoydalanuvchilaruchunnazoratningmaxsustashkiliyshakli - auditniistiqbollirivojlantirishzarurligiayonbo‘lmoqda.
Xo‘jalikyurituvchisub'ektlarishlabchiqarishfaoliyatlariniamalgaoshirishuchunma'lummiqdordatovar - moddiyzahiralarigaegabo‘lishikerak. Tovar -moddiyzahiralarixo‘jalikyurituvchisub'ektlarningishlabchiqarishfaoliyatininormaldavometishinita'minlaydi. Bugungiraqamliiqtisodiyotrivojlantirishsharoitidaesatovar-moddiyzaxiralarimoliyaviyresurslarningkattaqo’yilmalarini talab qiladiganob’ektlarsirasigakiradivashusabablixo’jalikyurituvchisub’ektningishlabchiqarishsiyosatinibelgilaydiganasosiyomillardanbirihisoblanadi. Biroqko’pginaxo’jalikyurituvchisub’ektlarungaetarlichae’tiborajratmaydivadoimoo’zlariningkelgusidaginaqdzaxiralargabo’lganehtiyojlarinito’g’ribaholamaydilar. Buningnatijasidaularodatdazaxiralargao’zlaritaxminqilganlaridanko’pkapitalqo’yishgamajburbo’ladilar. Raqamliiqtisodiyotnishakllantirishsharoitidazaxiralargasarflanadigankapitalqo’yilmalarningoptimal darajasinianiqlashvasaqlabturishmaqsadidaayrimkorxonalar material zaxiralarning optimal darajasinibelgilabolishadi. Ushbuko’rsatkichbelgilanganda, uningdoimosaqlanibturilishinita’minlash talab etiladi, chunkibuishlabchiqarishehtiyojlarivaiste’molchitalabiniqondirishdajudazarurhisoblanadi. Boshqatomondan, zaxiralarninghaddantashqarihajminisaqlabturishdanqochishlozim, chunkizaxiralargaboshqamaqsadlardaishlatibqo’shimchadaromadolishimumkinbo’lganmablag’larsarflanishimumkin.Demak, korxonafaoliyatiningbirmaromdadavometishinita’minlabturishtovar - moddiyzahiralarni audit tekshiruvidano‘tkazishnitaqozoetadi.
Tovar - moddiyzahiralariniauditorliktekshiruvidano‘tkazishningmaqsadi–ularningsaqlanishi, tejamlivaoqilonaishlatilishi, hisobgaolishningto‘g‘ritashkiletilishinianiqlashdaniborat. Shuningdek, hisobotko‘rsatkichlariningishonchliliginivatovar - moddiyzahiralarbilanbog’liqmuomalalarhisobivasoliqqatortishuslubiningO‘zbekistonRespublikasidaamalqilayotganqonunchilikhamdame’yoriyhujjatlargamuvofiqliginianiqlashlozim. Ushbumaqsadgamuomalalarmohiyatini, hamdanazorattuzilmasivabuxgalteriyahisobitiziminitekshiruvdano‘tkazishhamdarisklarnibaholashorqalierishiladi.Zahiralarnitekshirish, ularhajmikattabo‘lgankorxonalardaauditningasosiyqismi deb qaraladi.
Tovar-moddiyzahiralarnitekshirishdaauditorlarbirqanchama’lumotlardan,turlihujjatlardanfoydalanibishyuritadilar. Bularxo‘jalikyurituvchisub'ektningtovar - moddiyzahiralargaoidbuxgalteriyahisobima’lumotlaridan, ularningtekshirilishiuchunkerakbo’ladiganmamlakatimizdagime’yoriy-huquqiyhujjatlardanhamdaboshqama’lumotmanbalaridantarkibtopishimumkin.Xo‘jalikyurituvchisub'ektningtovar - moddiyzahiralargaoidbuxgalteriyahisobima’lumotlari audit jarayoniningasosiymanbainitashkilqiladivaalbatta,ushbuma’lumotmanbalaridantekshiruvvaqtidafoydalaniladi. Shusababliularnialohidaajratibolish audit ishsifatiningoshishigakattayordamberadi. Tovar – moddiyzahiralarnihisobgaolishdaqo’llaniladigandastlabkihujjatlarshakllarisub'ektdagimoddiyqiymatliklarningturlarivaguruhlarigabog’liq. Qo’llaniladigandastlabkihujjatlardabarchazarurrekvizitlarbo’lishishart. Ushbuhujjatlargaquyidagilarkiradi: moddiyqiymatliklarniolishuchunishonchnomalar, kirimorderlari, materiallar, inventarvaxo’jalikjihozlarinikirimgaolishvahisobdanchiqarishdalolatnomalari, limit-zaborkartalari,talabnoma-yuk-xatilar, tovar-transport yuk-xatilari, omborhisobikartochkalari.
Do'stlaringiz bilan baham: |
