Ishlab chiqarish jarayoni va uni tashkil etish asoslari ishlab chiqarish jarayoni tushunchasi va mazmuni

Seriyali ishlab chiqarishni tashkil etish. Mahsulotni seriyalab ishlab chiqaruvchi korxonalarda nisbatan ko‘proq qaytariladigan mahsulot tayyorlanadi, lekin donalab ishlab chiqarishga qaraganda mahsulot nomenklaturasi birmuncha chegaralangan bo‘ladi. Seriyali ishlab chiqarish jarayonining tuzilishi har bir yangi seriyada o‘zgarishi mumkin.

Seriya deganda ishlab chiqarishga bir vaqtning o‘zida va ketma-ket tushiriladigan konstruktiv bir xildagi buyumlarning bir nechtasi tushuniladi.

Seriyali ishlab chiqarishda har qaysi ixtisoslashtirilgan uchastkada, birinchi navbatda, mexanika sexlarida bir xildagi guruh detallarni ishlab berish ta’minlanadi. Ishlab berish usullarini ixtisoslash texnologik jarayonlarni tezlashtirishga sharoit yaratadi. Seriyali ishlab chiqarishning xususiyati sex va butun korxonani tashkil qilish shakliga hamda boshqarish tizimiga va rejalashtirishga ta’sir qiladi. Ayrim korxonalarda ishlab chiqarish uchastkalari asosiy texnologik belgilarga asosan tashkil qilinsa, seriyali ishlab chiqarishda esa, ular buyumning texnologik belgilari bo‘yicha tashkil etiladi.

Mahsulot nomenklaturasining xilma-xilligi va ishlab chiqarishning miqyosiga qarab (ya’ni korxonalarni ixtisoslashtirish darajasiga qarab) seriyali ishlab chiqarish quyidagi seriyalarga bo‘linadi:

a) mayda seriyali ishlab chiqarish o‘z xususiyati bilan donalab ishlab chiqarishga yaqin turadi va bunda mahsulot mayda seriyalab, ya’ni bir necha donalab, o‘nlab yoki yuzlab dona ishlab chiqariladi;

b) o‘rtacha seriyali ishlab chiqarishda mahsulot ishlab chiqarish seriyalab (o‘nlab va yuzlab nomda) ishlab chiqariladigan mashinalar quvvatining katta-kichikligiga bog‘liq;

v) yirik seriyali ishlab chiqarish esa nisbatan oz nomenklaturada ko‘plab mahsulot ishlab chiqarish bilan xarakterlanadi.

Seriyali ishlab chiqarishni tashkil qilish quyidagi asosiy xususiyatlar bilan xarakterlanadi:

• 
  ishlab chiqarilayotgan mahsulot nomenklaturasining ko‘pligi va doimiyligi;
  
• 
  ixtisoslashtirilgan ish joyiga doimiy ravishda bog‘langan operatsiyalarni bajarish;
  
• 
  mahsulotni seriyalab ishlab chiqarish va detallarni partiyalab, oldindan belgilangan tartibda navbatma-navbat ishlab chiqarish;
  
• 
  ixtisoslashgan va maxsus uskunalar bilan birga universal asbob-uskunalar qo‘llash;
  
• 
  mahsulot ishlab chiqarishda ko‘p mehnat talab qiladigan va qo‘l yordami bilan bajariladigan ishning ulushini kamaytirish;
  
• 
  ishlab chiqarish jarayonining nisbatan qisqarishi (ayrim ishlab chiqarishga nisbatan).