Ishlab chiqarish jarayoni va uni tashkil etish asoslari ishlab chiqarish jarayoni tushunchasi va mazmuni

2 Ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish tamoyillari
Sanoat korxonalarida ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil qilishda quyidagi tamoyillarga amal qilish lozim:

• 
  ixtisoslashtirish;
  
• 
  mutanosiblik;
  
• 
  paralellik;
  
• 
  bir tekis, ketma-ket yo‘nalish;
  
• 
  uzluksizlik;
  
• 
  bir me’yorlik;
  
• 
  avtomatlashganlik;
  
• 
  sinxronlash.
  

Bu tamoyillarning mohiyati quyidagilardan iborat.

Ixtisoslashtirish tamoyili. Ixtisoslashtirish – bu, ijtimoiy mehnat taqsimotining shakli bo‘lib, sanoat ishlab chiqarishida rejali ravishda rivojlanadi va sanoat tarmoqlari, korxonalari sexlari, uchastkalar, liniyalar va ayrim ish joylarining ajralishini shart qilib qo‘yadi.

Mutanosiblik tamoyili. Ishlab chiqarish jarayonlarining mutanosibligi shuni bildiradiki, bunda hamma ishlab chiqarish bo‘limlari (asosiy va yordamchi sexlar, bu sexlar ichidagi uchastkalar va liniyalar, uskunalar gruhi va ish joyi)ning ishlash qobiliyati (vaqt birligi ichida mehnat unumdorligining nisbati) bir-biriga o‘zaro aniq mos keladi. Agar bu tamoyillarga amal qilinmasa, disproporsiyalar va «tor joylar» yuzaga keladi, bu esa, o‘z navbatida, korxonalarda mahsulot ishlab chiqarilishining ko‘payishiga to‘sqinlik qiladi.

Sanoat korxonalarini kompleks mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish asosida ham mutanosiblik tamoyili yotadi. Kompleks ravishda mexanizatsiya bo‘lmasa, disproporsiya kelib chiqishi, sermehnat ishlab chiqarish jarayonlari ko‘payishi mumkin.