Ishlab chiqarish iktisodiyoti I

3.2. Mahsulot sifatining tartibga soluvchi roli 
Mahsulotning - uning qaysi maqsadlarga mo‘ljallangan mu-
vofiq keluvchi, ma’lum extiyojlarni qondirish uchun yaroqliligini 
belgilovchi xususiyatlarning yig‘indisidir. 
Har qanday mahsulot turli parametrlardan iborat bo‘ladi. Bular: 
texnik
parametrlar: 
a) mo‘ljal parametrlari - tovarning qo‘llanish sohalari va u bajari-
shi mo‘ljallangan vazifalarni belgilovchi xususiyatlar; 
b) erganamik parametrlar tavarning inson organizimining mehnat 
amallarini bajarish jarayonidagi xususiyatlariga muvofiqligini xarak-
terlaydi;
v) konstruktiv parametrlar (ishonchlilik, uzoq muddatlilik va 
hokazo);
g) estetik parametrlar tovarning tashki qiyofasini belgilovchi, un-
ing tashqi ko‘rinish jihatdan yaxshi qabul qilinishini xarakterlaydi-
gan parametrlardir. 
Normativ parametrlar
– ular tovarning bozordagi standartlarn-
ing majburiy me’yerlari bilan tartibga solinuvchi xususiyatlarini xa-
rakterlaydilar. 
Mahsulotning sifatiga uni chiqarish rejasini ishlab chiqish, bos-
qichida asos solinadi, tayyorlash bosqichida ta’minlanadi, sotishga 
chiqarish bosqichida saqlanadi va foydalanish bosqichida qo‘llab–
quvvatlab turiladi. 
Ko‘pchilik hollarda iste’molchi narxdan zarar ko‘rib bo‘lsa ham 
sifatni afzal ko‘radi, chunki u yuqori sifat foydalanish, ta’mirlash 
bo‘yicha ketadigan xarajatlarni kamaytirishini va o‘zining ehtiyojla-
rini to‘laroq qondirishini tushunadi. 
Ishlab chiqarilayotgan mahsulotning sifati bu korxonaning 
bugungi iqtisodiyotining o‘ziga xos ramzidir. Xorijlik menejerlar 
ta’kidlaganlaridan, sifat uncha emas, bu bir butun falsafadir, unda xa-
rajatlarni pasayishi, mehnat unumdorligini o‘sishi oldingi plonga 
chiqib olgan mahsulot sifati tomonidan siqib chiqarilgan. 

---

48 
Korxonalar ishlab chiqarishning samaradorligini ko‘tarish 
maqsadlarida mahsulot sifatining boshqarishning kompleks tizimini 
ishlab chiqmoqdalar va joriy etmoqdalar. Bu tizim ishlab 
chiqarayotgan mahsulotning yuqori darajadagi sifatini belgilash, 
ta’minlash va qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan texnik, tashkiliy, iqti-
sodiy va ijtimoiy tadbirlar, usullar, normativlar va boshqaruv usul-
larining yig‘indisidan iboratdir. 
Sifatni ko‘tarish – bu korxona uchun katta mehnat talab qiladigan 
ishdir, chunki u amalda korxona faoliyatining hamma yo‘nalishlariga 
tegib o‘tadi va pirovard natijada turmush sifati kabi makroiqtisodiy 
ko‘rsatkichiga chiqadi.