«Ишлаб чикариш жараёнлари хавфсизлиги» фанидан маърузалар матнлари

17 Маъруза
Ишлаб чиқариш корхоналарида хавфсиз жараён бажарилишига мухит тайёрлаш

Режа: Тармоқлар бўйича жараён турлари ва хавфсиз бажаришга бино иншоатлар танлаш. Бино иншоатларга бўладиган таъсирлар. Санитар гигиеник талаблар. Корхоналарга бўладиган экология ва атроф мухит мухофазаси талаблари.

Саноат ишлаб чиқариш корхоналарида режага асосан технологик регламент асосида техник технологик ва қўшимча жараёнларни қурилган бино иншоатларда майдонларда хавфсизлик нормаларига амал қилиб бажарилади. Хавфсизликни таъминлаш ва жараён бажариш учун бино иншоатлар лойихага асосан қурилган ташқи ва ички кучларга бардошли ўтга чидамли бўлиши хавфли вазиятда чиқиш, фойдаланиш йўллари бўлиши талаб қилинади.

Бино иншоатлар кўриниши, хажми, қаватлар сони бўйича, хавфсизлиги жихатидан фарқланади ва улар қурилиш меёрий қоидалари (ҚМҚ)талабларига жавоб бериши керак. Шу мақсадда бино иншоатлар ғишт, бетон, темир бетон, цемент ва бошқа қурилиш элементлари асосида қурилади, жараён бажариш учун танланади. Қурилишга ёнадиган, қийин ёнадиган ёнмайдиган материаллар қўлланади, оловга бардошлиги таъминланади. Саноат ишлаб чиқариш бино иншоатлари 5-8 қаватли, ғишт, темир бетон, йирик панелли қурилмалардан қурилади, ташқи ва ички аъсирлардан химоя воситалари эътиборга олинади.
Қурилган бино иншоатларга табиий ва сунъий юклар таъсир этади,яъни метереология,гравитацион, зилзилавий юклархисобга олинади.
Сунъий юкларга бинони вазни, ерни босими, бинони ичидаги жихозлар, одам вазни, сақланадиган юклар, транспорт, шамол кучи мисол бўлади ва бу кўрсаткичлар лойиха бўйича хисобга олинади.
Лойихага асосан бино иншоатлар пойдевор, девор, таянчлар, қабат ёпмалари, том, зина, лифт, балкон, эшик, дераза, поллар каби қурилиш элементларидан ташкил топади. ҚМҚ – 2.01.02.04 га асосан ишлаб чиқариш корхоналари ёнғин, портлаш хавфсизлиги буйича А, Б, В, Г, Д , категорияларига фарқланишни эътиборга олиб бино иншоатларда жараён бажариш хавфсизлиги таъминланади, шунингдек хомашё ва махсулот сақлаш омборларида хам.
Бино иншоатларида ёнғин хавфсихлиги, электр хавфсизлиги экология ва атроф мухит мухофазаси, табиатни мухофазалаш, ресурслардан самарали фойдаланиш, мехнатни мухофаза қилиш, радиация хавфсизлиги, фуқороларни соғлиғини сақлаш тўғрисидаги қонунлар талаблари амалда қўлланилиши, бажарилиши хавфсизликни, ривожланишини таъминлайди. Ишчи хизматчи техник ходимлар учун соғлом хавфсиз шароит яратишди, санитар гигиеник чора тадбирлар ҚМҚ – 2.09.12.97. га асосан амалга оширилади. Ахоли ва корхоналар орасида корхонани хавфсизлигини эътиборга олиб 5 даражада минг метрдан 50 метргача санитар - химоя зонаси масофаси бўлиши талаб қилинади.
Назорат саволлар

1. 
   Бино иншоатларга бўлган талаблар
   
2. 
   Бино иншоатларни танлаш, жараён бажариш
   
3. 
   Санитар гигиеник талаблар
   
4. 
   Жараён хавфсизлигини- 50 таъминлаш