Iroda tushunchasi va uning rivojlanishi

Irodaviy jarayonlar uchta asosiy funktsiyani bajaradi

• Birinchisi, tashabbuskor (motivatsion omillar bilan bevosita bog'liq) u yoki bu harakatni, xatti-harakatni, faoliyatni boshlashga majburlash, ob'ektiv va sub'ektiv to'siqlarni engib o'tishdir
• Ikkinchisi, turli xil tashqi va ichki to'siqlar yuzaga kelganda, faoliyatni kerakli darajada ushlab turish uchun ixtiyoriy harakatlar bilan bog'liq bo'lgan barqarorlashtirishdir.
• Uchinchi - tormozlovchi boshqa, ko'pincha kuchli motivlar va istaklarni, boshqa xatti-harakatlarni inkor qilishdan iborat.

Irodaviy faoliyatning muhim xususiyatlari

• Umumiy irodaviy faoliyatni yoki alohida aktini amalga oshirishning muhim xususiyatlaridan biri amalga oshirilayotgan harakatlarning erkin ekanligini anglashdan iborat
•  “Xohlasam unday, xohlasam bunday qilaman” deyishdan iboratdir.
• Odamning irodaviy harakati to`la - to`kis determinizmga, ya`ni sababiy bog`lanish qonuniga bo`ysunadi.

Odamning irodaviy faoliyati ob`ektiv jihatdan bog`langandir.

• Odamning irodaviy faoliyati ob`ektiv jihatdan bog`langandir.
• Irodaviy faoliyatning muhim xususiyatlaridan yana biri, irodaviy harakatlarni odamhamma vaqt shaxs sifatida amalga oshiradi. Xuddi mana shuning bilan bog`liq ravishda irodaviy harakat odam to`la ravishda javob beradigan ish sifatida ichdan kechiriladi.
• Irodaviy faoliyat tufayli ko`p jihatdan o`zini shaxs sifatida anglaydi, o`z hayot yo`li va taqdirini o`zi belgilashini tushunadi

Ko`p hollarda iroda vaziyatyoki qiyinchilik ustidan g`alaba qozonish emas, balki o`z - o`zini engish hamdir.
Hech bir hayotiy muammo irodaning ishtirokisiz hal etilmaydi, yashagan va yashayotgan biror kishi kuchli, irodasiz katta muvaffaqiyatga erisha olmaydi.Odamzot boshqa tirik mavjudotlardan o`zining ongi va aqli bilangina emas, balki irodasining mavjudligi
bilan ham ajralib turadi.
Kishi irodaviy zo`r berish va irodaviy harakat yordami bilanijtimoiy qimmatga ega bo`lgan yangi narsalar: o`ylar, fabrikalar, zavodlar, yo`llar, mashinalar, san`atasarlari va boshqalarni yaratadi.