Iqtisodiyoti

3. O‘simlikchilik tarmoqlarini yanada rivojlantirish imkoniyatlari 
va samaradorligini oshirish yo‘llari. 
O‘simlikchilik tarmoqlarining mamlakatimiz iqtisodiyotidagi 
ahamiyatini inobatga olgan holda uni rivojlantirib borish lozim.
O‘simlikchilik mahsulotlari yetishtirishni rivojlantirish va ularning 
samaradorligini yuksaltirish yo‘llari quyidagilar: 
a) o‘simlikchilik mahsulotlari yalpi hosilini ko‘paytirish uchun: 
- ekin maydonlarini kengaytirish; 
- ekinlarning hosildorligini oshirish zarur; 
b) hosildorlikni oshirish uchun: 
- ekin maydonlarining meliorativ holatini yaxshilash; 
- ekin maydonlarining suv bilan ta’minlanishini yaxshilash va 
sug‘orishning zamonaviy, tejamkor usullarini qo‘llash ; 
- ishlab chiqarish vositalaridan samarali foydalanish; 
- urug‘larning serhosil, tezpishar, kasallik va suvsizlikka chidamli 
navlarini ekish; 
- mineral va mahalliy o‘g‘itlardan oqilona foydalanish; 
- o‘simliklarni kimyoviy himoyalsh vositalardan samarali foydalanish; 
- agrotexnik tadbirlarni o‘z muddatida va sifatli bajarish; 
- almashlab ekishni joriy etish; 
- ishchi va xizmatchilarni moddiy va ma’naviy rag‘batlantirish lozim. 
d) mahsulot yetishtirishda xarajatlarni tejash uchun: 
- zamonaviy texnikalarni, ilg‘or texnologiyalarni joriy etish; 
- mahsulot yetishtirish jarayonlarini mexanizatsiyalashtirishga e’tibor 
berish. 
e) ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va ekinlarni maqsadga muvofiq
joylashtirish zarur; 
f) yetishtirilgan hosilni tashish va saqlash jarayonlarini samarali tashkil 
etish lozim; 

---

478 
g) mahsulotlarni bozor talablari asosida sotishni amalga oshirish kerak. 
O‘simlikchilik mahsulotlari yetishtirishni ko‘paytirishning ikkita – 
ekstensiv va intensiv usullari mavjud. Ekstensiv usulda mahsulot 
miqdori asosan ekinlar maydonini ko‘paytirish hisobiga, intensiv usulda 
esa 
ekinlarning 
hosildorligini 
oshirish 
hisobiga 
ta’minlanadi. 
O‘simlikchilik mahsulotlari miqdorini intensiv usul orqali ko‘paytirish 
uchun tuproq unumdorligi oshishini ta’minlashga qaratilgan tadbirlarni 
amalga oshirish, masalan, irrigatsiya-melioratsiya tizimini qurish, 
ta’mirlash, yerlarni tekislash, o‘g‘itlardan samarali foydalanish, 
almashlab ekishni joriy etish kerak.
Yetishtirilayotgan mahsulotlar samaradorligini yuksaltirish uchun 
esa ishlab chiqarish va boshqarish xarajatlari tejalishini ta’minlaydigan 
tadbirlarni oqilona amalga oshirish zarur. Buning uchun mehnatni 
tashkil etishning bozor iqtisodiyoti talablariga mos shakllarini tatbiq 
qilish, ishlab chiqarish, hosilni yig‘ishtirib olish, saqlash jarayonlarini 
mexanizatsiyalashtirish, ishlab chiqarish vositalaridan to‘liq va samarali 
foydalanish, zamonaviy texnika, ilg‘or texnologiyalarni joriy etish, 
ishchi-xizmatchilarning moddiy va ma’naviy rag‘batlantirilishini 
izchillik bilan amalga oshirish kerak.