Iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi «Makroiqtisodiy tahlil va prognozlash» fanidan

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
Iqtisodiyot va TURIZM fakulteti
IQTISODIYOT KAFEDRASI

«Makroiqtisodiy tahlil va prognozlash » fanidan


K U R S I S h I

Mavzu: Tarmoqlararo dinamik balans modeli
Bajardi: _______ 3.1-IQT 19____guruhi talabasi Latipova Mumtozbegim


Kurs ishi himoya qilingan sana “____” __________2022 y.

Baho “_____” ___________


Ilmiy rahbar: __________ ____________________
(imzo) (ismi sharifi)
Komissiya a’zolari: __________ ____________________
(imzo)(ismi sharifi)
__________ ____________________
(imzo)(ismi sharifi)


Buxoro – 2022

Mavzu: Tarmoqlararo dinamik balans modeli

Reja:
Kirish

1. 
   Ko'p tarmoqli iqtisodiyotda balans munosabatlari, Leontevning tarmoqlararo balans modeli.
   
2. 
   Tarmoqlararo dinamik balans modeli mohiyati va mazmuni.
   
3. 
   Leontevning chiziqli iqtisodiy modeli tarmoqlararo balans tenglamasini tuzish.
   
4. 
   Tarmoqlararo balans asosida ijtimoiy ishlab chiqarish strukturasini bashorat qilish metodikasi.
   
5. 
   Xulosa
   

Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish
Har qanday mamlakatda yangi yirik loyihalar, investitsiyalar va innovatsiyalar amalga oshirilmasdan, siyosiy barqarorlik va moliya-bank tizimi barqarorligisiz, investorlar va kapital egalarining amalga oshirilayotgan siyosiy yo‘lning qat’iyligiga ishonchisiz, iqtisodiy o‘sishni ta’minlab bo‘lmaydi. Òzbekiston Respublikasi Prezidenti o’z nutqlarida aytganlaridek, ishlab chiqarishni rivojlantirish samaradorligiga, soliqqa tortish qoidalarining asosliligiga e'tibor qaratish, modellashtirish murakkab ijtimoiy-iqtisodiy ob'ektlar va jarayonlarni matematik modellar ko'rinishida tasvirlashning samarali usullaridan biri bo'lib, shu tariqa iqtisodiyotning o'ziga xos qismiga aylanadi.¹
Ushbu kurs ishing dolzarbligi: Mavjud iqtisodiy mexanizmlarni o'rganish va ularni takomillashtirish yo'llarini izlash iqtisodiy fikr sohasidagi tadqiqotchilarning muhim vazifalaridan biridir. Har qanday jamiyatning rivojlanishi muqarrar ravishda ishlab chiqarish hajmi va tarmoqlararo mahsulot yetkazib berish tarkibining o'zgarishi bilan bog'liq. Mahsulot etkazib berish hajmi va tarkibidagi o'zgarishlar milliy iqtisodiyot faoliyati uchun turli oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Ushbu kurs ishining maqsadi: Tarmoqlararo balansning iqtisodiy bva matematik modelining mohiyatini tushuniah va amalda qo’llashni òrganish.
Tarmoqlararo balans - mamlakat iqtisodiyotidagi tarmoqlararo ishlab chiqarish munosabatlarini tavsiflovchi iqtisodiy-matematik balans modeli. U bitta tarmoqda ishlab chiqarilgan mahsulot va ushbu mahsulot ishlab chiqarishni ta'minlash uchun zarur bo'lgan barcha ishtirokchi tarmoqlarning xarajatlari, mahsulot xarajatlari o'rtasidagi bog'liqlikni tavsiflaydi. Tarmoqlararo balans pul va natura shaklida tuziladi.
Iqtisodiy modellarni raqamli yechish texnikasiga qimmatli hissa 1940-yillarda rossiyalik amerikalik iqtisodchi Vasiliy Vasilyevich Leontev tomonidan qo'shilgan bo'lib, u kirish-chiqish usulini yaratdi. Bundan buyon katta tenglamalar sistemalarini sonli yechish mumkin bo'ldi. Zamonaviy kompyuter bir xil miqdordagi noma'lumlar bilan o’ttiz ta tenglamalar tizimini fenomenal tezlik bilan yechishga qodir. Kirish - chiqish usuli o'zini juda yaxshi oqlaydi, hech bo'lmaganda nazariy jihatdan. Leontev ta'kidlaganidek, Nyu-Yorkdagi avtomobil savdosi va Detroytdagi nonga bo'lgan talab o'rtasida aniq bog'liqlik bor. Mohiyatan, butun mamlakatni buxgalteriya hisobining yagona tizimi 3 sifatida ko'rish mumkin, bunda har bir tarmoq iqtisodiy faoliyatning o'ziga xos "byudjeti"ga ega. Tarmoqlararo dinamik balans modelini takomillashtirish va murakkablashtirish jarayonida texnik taraqqiyot, sanoatni qayta qurish va narx nisbatlarining o‘zgarishini hisobga olgan tizimning dinamik versiyasi yaratildi. Model moslashuvchan koeffitsientlarga aylantirildi. Bu ish juda muvaffaqiyatli bo'ldi, chunki ilmiy tadqiqotlar bilan bir qatorda kompyuter dasturlari ham takomillashtirildi.
Kurs ishining tarkibi quyidagicha: kirish, 4 ta reja, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
Birinchi rejada Ko'p tarmoqli iqtisodiyotda balans munosabatlari, Leontevning tarmoqlararo balans modelini har tomonlama aks ettiradi.
Ikkinchi rejada Tarmoqlararo dinamik balans modeli mohiyati va mazmuni
ochib berilgan.
Uchinchi rejada Leontevning chiziqli iqtisodiy modeli tarmoqlararo balans tenglamasini tuzish ko’rib chiqiladi.
To’rtinchi rejada ko’rib chiqilayotgan korxona ....... faoliyati tahlili keltirilgan.
Ushbu ishni yozishda mahalliy va xorijiy mualliflarning korxona moliyaviy holati va xarajatlari bo’yicha o’quv qo’llanmalari va materiallari, O”zbekiston Respublikasi Prezidenti qonun va farmoyishlari, statistik ma’lumotlar, «Samarqand qog'oz fabrikasi» MChJ korxonasi faoliyatining asosiy rentabellik ko’rsatkichlari materiallaridan foydalanilgan.