"iqtisodiyot va menejment "

Matematik modelda 
ob’yekt yoki hodisaning xususiyatini ifodalash uchun 
simvollar qo`llaniladi. Masalan, mahsulot hajmi va xarajatlarining o`zaro 
bog’liqligini model yordamida ifodalash mumkin.
C=PV (0,1)=2500 
Bunda: C - xarajatlar ishlab chiqarish hajmiga (PV) ko`paytirilgan 0,1=2500. 
Modelni yasash boshqarish singari jarayondir. Bu jarayonning asosiy 
bosqichlari quyidagilar: 
1.
Masalaning qo`yilishi. 
2.
Modelni yasash. 
3.
Modelning to`g’riligini tekshirish. 
4.
Modelni qo`llash va yangilash. 
Modellarning samaradorligini turli qiyinchiliklar va potentsial cheklanishlar 
oqibatida pasaytirilishi mumkin. Ular: noto`g’ri dastlabki farazlar, axborotlarning 
cheklanganligi, foydalanuvchilarning qo`rquvi, amalda sust qo`llanilishi, haddan 
ziyod bo`lgan qiymat. 

---

306 
Boshqaruv modellari.
Boshqarish fanida mavjud bo`ladigan aniq 
modellarning soni shunday ko`pki, ular muammolarni yechish uchun qo`llanadigan 
alohida modellar soniga teng. Quyida ba`zi bir keng tarqalgan modellarning 
tiplarini ko`rib o`tamiz. 
O`yinlar nazariyasi.
Tashkilot muvaffaqiyati juda bog’liq bo`lgan muhim 
omillardan biri raqobatbardoshlik hisoblanadi. Darhaqiqat, raqobatchining 
harakatlarini bashoratlash qobiliyati har qaysi tashkilot uchun qulay vaziyat 
hisoblanadi. O`yinlar nazariyasi – qabul qilingan qarorning raqobatchilarga 
ta`sirini baholash modelidir. Biznesda o`yin modellari raqobatchilarning narx 
o`zgarishlariga, qo`shimcha tovar va xizmat ishlab chiqarishga, yangi mahsulotni 
o`zlashtirishga bo`lgan reaktsiyasini bashorat qilish uchun qo`llaniladi. Hozirgi 
davrda o`yinlar nazariyasi unchalik ham ko`p qo`llanilmaydi, chunki real 
hayotning holatlari juda murakkab va tez o`zgaruvchandir va bu firma 
taktikasining o`zgarishiga raqobatchilar qanday harakat qilishlarini aniq bashorat 
qilishga yo`l qo`ymaydi.