"iqtisodiyot va menejment "

12.3-chizma. Muammo tushunchasi va uning tasnifi. 
Muammo asosan: mavjud bo`lgan holatning bo`lishi lozim bo`lgan holatga 
mos tushmaslik; noaniqlik; sabab va oqibatning aniq bo`lmasligi; bir necha 
muqobilning mavjudlik hollarida yuzaga keladi (12.4-chizma). 
Ko`zlanmagan holatlar 
Maqsadli harakatlar 
Muammoning kelib chiqish sabablari
Tasodifiy xatolar 
Standartlardagi noaniqliklar 
 
12.4-chizma. Muammoning kelib chiqish sabablari. 

---

299 
Chizmadan ko`rinib turibdiki, muammolar turli sabablar, ya`ni ko`zlanmagan 
holatlar, oldimizga qo`yilgan maqsadning yechimi bo`yicha bo`ladigan harakatlar, 
ayrim standartlarda mavjud mezonlarning noaniqligi va nihoyat yo`l qo`yilishi 
mumkin bo`lgan tasodifiy xatolar tufayli vujudga kelishi mumkin.
Muammoni yechish – bu murakkab jarayon. Shuning uchun oqilona qaror 
chiqarishni besh bosqichda ko`rib o`tish mumkin: 
1.
Muammo diagnostikasi. 
Muammoni yechishda birinchi qadam to`liq va 
to`g’ri tashxis qo`yish.
Muammoni ko`rib chiqishning ikki uslubi mavjud: 

Birinchisi, qo`yilgan maqsadlarga erishilmaganda muammo deb hisoblanadi. 
Lekin ko`pincha rahbarlar faqat nimadir sodir bo`lishi kerak-u, lekin sodir 
bo`lmagan holatlarni muammo sifatida ko`radilar.

Ikkinchisi, muammo sifatida potentsial imkoniyatlarni ko`rish mumkin.
Muamoni to`liq aniqlash qiyin, chunki tashkilotning hamma bo`limlari o`zaro 
bog’liq, bir-birining ishiga ta`sir ko`rsatadi. Shuning uchun muammoni to`liq 
aniqlash – uni yarmigacha yechish bilan barobar, lekin buni tashkiliy qarorlar 
uchun qo`llash qiyin. Natijada, muammo tashxisi bir necha qadamdan iborat 
bo`lgan va har bir qadamda oraliq qarorlar qabul qilinadigan protsedura yuzaga 
keladi. Murakkab muammoni tashxislashning birinchi bosqichi qiyinchiliklar yoki 
imkoniyatlarning belgilarini anglash va belgilash hisoblanadi. Bunday belgilar 
past foyda, mehnat unumdorligi va sifat, yuqori xarajatlar, kadrlar qo`nimsizligi. 
Bu bosqichda axborot katta ahamiyatga ega. Ikkinchi bosqich axborotni to`plash 
va tahlil qilish hisoblanadi. Bunda relevant va o`rinsiz axborot o`rtasidagi farqni 
anglash zarur.