"iqtisodiyot va menejment "

Nizoning kelib chiqishi va uning asosiy sabablari: 
1.
Qo’pollik, andishasizlik – 24 %. 
2.
Majburiyat va natijalarni taqsimlash – 30 %. 
3.
Ko’ra olmaslik va baxillik – 12 % . 
4.
Ehtiyotkorsizlik, intizomsizlik,jizzakilik,chiqisha olmaslik,sho’rtumshuqlik–34 %. 
Nizoli vaziyatlarni boshqarishning bir qator samarali usullari mavjud. Ularni 
quyidagi ikki yirik guruhga bo`lish mumkin (6.6-chizma). 
Ta`kidlaganimizdek, rahbar nizoli vaziyatlarning kelib chiqish sabablarini faqat 
kishilar harakatlaridagi tafovutlardan deb bilmasligi kerak. Albatta, bu ham qandaydir 
aniq holatda nizoli vaziyatning vujudga kelishida muhim omil vazifasini bajarishi 
mumkin. Ammo u 
ta`sir etuvchi
omillarning faqat bittasidir. SHu sababli, rahbar, eng 
avvalo nizoni keltirib chiqaruvchi omillarning tahlilini qilishi, so`ngra esa u yoki bu 
usulni qo`llash bo`yicha qaror qabul qilishi kerak. 
Nizoli vaziyatlarning oldini olish yoki ziddiyatni yumshatishning beshta 
strategik usuli ma`lum: 
Uzoqlashish.
Komil 
inson 
janjaldan 
uzoqlashishga 
harakat 
qiladi. 
Kelishmovchilik avjiga chiqqanda u muhokamaga qatnashmaydi. Bunday usul nizoli 
Nizoli vaziyatlarni boshqarish 
usullari 
Tarkibiy-tashkiliy 
usullar

Ishga 
bo`lgan 
talabni 
tushuntirish. 

Muvofiqlashtirish 
va 
integratsiyalash 

Umumtashkiliy kompleks 
maqsadlar 

Mukofotlashning tarkibiy 
tizimini takomillashtirish. 
Strategik usullar 

Uzoqlashish 

Silliqlashish 

Majburlash 

Kelishuv 

Muammoni hal qilish 
6.6-chizma. Nizoli vaziyatlarni boshqarish usullari. 

---

175 
vaziyatning echilishiga manfaatdor bo`lmagan va o`zaro munosabatlarning zohiriy 
yaxshiligicha qolishini istashgan hollarda tomonlar tarafidan qo`llaniladi. Bunday 
holatli ziddiyat hali etilmagan yoki ziddiyatga chiquvchilarning lavozim darajalari 
yaqin bo`lgan hollarda kuzatiladi. Agar ziddiyat sub`ektiv sabablar tufayli bo`lgan 
bo`lsa, u holda 
uzoqlashish strategiyasi
ma`qul strategiyadir. Chunki u tomonlarga
tinchlanishga, vaziyat ustida yana bir bor fikr-mulohaza yuritib, fahm-farosat ila 
anglab olish, oqibatda esa qarama-qarshilikka borishga, uni davom ettirishga hech 
qanday asos yo`q degan xulosaga kelishiga imkon beradi. Agar ziddiyat ob`yektiv 
sabablar tufayli yuzaga kelgan bo`lsa, uzoqlashish strategiyasi har ikkala tomonni 
mag’lubiyatga olib boradi. Chunki uzoqlashish davrida vaqt cho`ziladi, nizoli 
vaziyatni chaqiruvchi sabablar chuqurlashadi, qisqasi “yara gazak” oladi.