"iqtisodiyot va menejment "

2.5-chizma. Ichki o`zgaruvchilarning o`zaro bog’liqligi. 
Maqsadlar 
Texnologiya 
Struktura 
Vazifalar 
Odamlar 

---

64 
Hatto o`zgarishlar uncha katta bo`lmasa ham, baribir rahbarlar tashqi muhitni 
hisobga olishga majbur, chunki tashkilot ochiq tizim sifatida resurslar, energiya, 
kadrlar ta`minoti va iste`molchilar bilan munosabati jihatidan tashqi hayotdan 
bog’liq. Menejer uning tashkilotiga ta`sir etuvchi tashqi omillarni aniqlab bilishi shart 
va bundan tashqari, tashqi ta`sirlarga moslashishning uslublarini taklif eta olishi 
kerak. Shu jihatdan tashkilot biologik organizmga o`xshaydi (tashkiliy darvinizm). 
Tashqi muhitni aniqlash asosan, tashkilotning muvaffaqiyatiga ta`sir etuvchi tashqi 
muhitni hisobga olishni taqozo etadi. Masalan, Jerald Bella fikriga ko`ra: «Tashkilot 
tashqi muhitiga iste`molchilar, raqobatchilar, hukumat muassasalari, ta`minotchilar, 
moliya tashkilotlari va mehnat resurslari manbalari kabi tashkilot operatsiyalariga 
ta`sir etuvchi elementlar kiradi». 
Tashqi muhitni aniqlashning bir uslubi omillarni ikki asosiy guruhga ajratishdir: 
bevosita ta`sir muhiti
 
va
 
bilvosita ta`sir muhiti. Bevosita ta`sir muhiti omillariga 
ta`minotchilar, mehnat resurslari, davlat boshqarish qonunlari, iste`molchilar, 
raqobatchilar kiradi. Bilvosita ta`sir muhiti omillariga tashkilot operatsiyalariga 
to`g’ridan-to`g’gri va tez ta`sir etmaydigan, lekin baribir ta`sirga ega bo`lgan omillar 
kiradi. Ularga iqtisodiy holat, fan-texnika taraqqiyoti, ijtimoiy-madaniy va siyosiy 
o`zgarishlar, 
boshqa 
mamlakatlardagi 
voqealar 
kiradi. 
Tashqi 
muhit 
xarakteristikalari:
tashqi muhit omillarining o`zaro bog’liqligi; tashqi muhitning 
murakkabligi; muhitning harakatchanligi; tashqi muhitning noaniqligi. Har bir guruh 
omillarini ko`rib o`tamiz.