"iqtisodiyot va menejment "

Muntazam qarorlar 
belgilangan muddatlarda chiqariladi. Masalan, xo`jalik 
faoliyati yakuniga ko`ra qabul qilinadigan qarorlar. 
Vaqti-vaqti bilan qabul 
qilinadigan qarorlar 
har zamonda biron sababga ko`ra qabul qilinadi.
Qabul qilinadigan qarorlar tarkibida yakkaboshchilik va yakdillik asosida 
qabul qilinadigan qarorlar ham bo`ladi. Ammo yakkaboshchilik asosidagi qarorlar 
ko`p xollarda asosli tankidga uchrab turadi. Sababi, rahbar yakkaboshchilikka 
asoslangan qarorni aksariyat hollarda o`zini ko`rsatish maqsadida qabul qiladi. 
Bunday rahbar faoliyatining 80-90 foizi buyruqbozlikka asoslangan bo`ladi. Bu 
jamoada keskinlikning yuzaga kelishiga sabab bo`ladi. Boshqaruv qarorlari jamoa 

---

294 
fikriga tayangan holda qabul qilinmas ekan, boshqaruvchi bilan bo`ysunuvchilar 
o`rtasidagi munosabatlarning keskinlashuvi, o`zaro ishonchning yo`qolishi, 
nizolarning kelib chiqishi muqarrardir. Yakkaboshchilik tamoyilidan farqli o`laroq, 
yakdillik tamoyili asosida ham qarorlar qabul qilinadi. Bu tamoyil mohiyatiga 
ko`ra ilgari surilayotgan muqobil fikrni so`zsiz qo`llab-quvvatlashdan iborat.
Kollegiallik
(ko`pchilik) tamoyili
«koalitsiyalar», ya`ni turli ittifoq yoki 
birlashmalar ro`yirost ma`lum bo`lib turgan vaziyatlarda, har xil fikrlar raqobat 
qiladigan hollarda amal qiladi. Shu sababli qaror qabul qilishda ovoz berish yo`liga 
o`tiladi. Bunday hollarda qabul qilish uchun ko`pchilikning ovoziga tayaniladi. 
Ko`pchilik hollarda yarmidan ko`p ovoz gohida printsipial masalalar yuzasidan 
me`yor 2/3 deb tasdiqlanadi.
Konsensus tamoyili
pur fikrlilik, ya`ni fikrlar plyuralizmi kuchaygan hamda 
axborot oqimi tobora kuchayib borgan hollarda qo`llaniladi. O`z mohiyati bilan: 
Konsensus
 
– bu qarorlarni ishlab chiqish jarayonida barcha bahsli masalalar va 
turli-tuman fikrlar yuzasidan bir bitimga kelish yoki kelishishdir. Bunga o`zaro fikr 
almashish va maslahat, shuningdek ilgari surilayotgan muqobil masalalarni 
maqsadga muvofiqlashtirishning har xil usullarini qo`llash yordamida erishiladi.