«iqtisodiyot va ko’chmas mulkni boshqarish» kafedrasi «iqtisodiyot nazariyasi» fanidan Kurs ishi

2016 yil yanvar-mart uchun makroiqtisodiy kursatkichlar

	Млрд.cўм	2015 йилнинг январь-март ойларига нисбатан фоизда
Ялпи ички маҳсулот	35 750,6	107,5
Саноат маҳсулоти	23 908,6	106,0
Қишлоқ, ўрон ва балиқ хўжалиги	3 627,2	106,7
Асосий капиталга киритилган инвестициялар	8 044,9	108,5
Қурилиш ишлари	5 953,6	119,4
Юк ташиш, млн. тонна	300,6	103,9
Юк айланмаси, млн.тн.км	19 079,4	107,8
Йўловчи ташиш, млн. киши	1 593,1	103,5
Йўловчи айланмаси, млн.йўловчи-км	21 687,2	103,4
Чакана товар айланмаси	17 562,7	112,8
Хизматлар, жами	18 601,6	112,1

Shuni ta kerak kerakki, ishlab chiqarish zharayoni zhamiyat taraqqietining hamma sohalari uchun khos bulgan umumiy hodisa bulsa-da, kishilar, kishilar, korhonalar o' ma'lum shakl’emdagi o'zaro munosabatshyshy amalga. Buning uchun ishlab chiqarish chikarish zharayoni hamisha ma'lum bir ijtimoiy shaklda, yangi shu davrda amal qilayotgan ishlab chikarish munosabatlariga mos holda amalga oshadi.
Ishlab chiqarish ishlab chiqarish resurslaridan foidalanganda kishilar ehtiyojni qo'zg'atishga qaratilishi va shunga zarur bo'lgan sifat va mikdorda istemol qiymati kerak bo'lgan bosh maqsad qo'yiladi. Lekin bu umumiy ijtimoiy yunalish anik kishilarning, tadbirkorlarning manfaati bilan boglangandagina amalga oshdi. Bozor itisodiyoti yoki unga o'tish vaqtida harakat bir mulk egashi yoki tadbirkor ma'lum ma'lumotlarga nisbatan foydali, sarflangan mikdorga, pul mablag'lariga nisbatan kuch-quvvatga ega. Buning uchun ishlab chiqarish chikarish va hizmat kursatish zharayoni bir tomondan, istemol kiymatlarini aniqlash zharayoni bwlsa, qaysi tomondan, kiymatning o'sish zharayoni bwlib hisoblanadi. Agar biz 80 ming hisobot so'zlangan qiymatdan 20 ming qi so'mini amortizatsiya, energiya va boshqa moddiy xarajatlar, ya'ni oldingidan yaralangan qiymatlar deb qarasak 60 ming so'mlik qiymat, yana 30 ming so'mlik ish yaratdi va 30 ming so'mlik foyda keltirdi. .
Bozor iqtisodiyoti sharaitida ishlab chikarish zharayonining ikki tomonini kuyidagicha ifoda etishimiz mumkin



Истеъмол қиймати, яъни нафлилиги

Меҳнат жараёни ёки нафлиликнинг яратилиши ва кўпайишижараёни

Ишчи кучи ва ишлаб чиқариш воситалари (натурал шакллари)







Ишлаб чиқаришнинг омиллари

Ишлаб чиқариш жараёни

Натижа: товар ва хизматлар







Сарфланган ва қўшилган қиймат

Қийматнинг ўсиш жараёни

Капитал: ишлаб чиқариш воситалари ва ишчи кучи қиймати

Ishlab chiqarish chikarish jarayonining ikki nazorati

Ishlab chiqarish zharayonini ikki tomonlama tahlil qulib krganilganda tHg'ri uni ishlab chiqaradi va turli hil chalkashliklar, munozarali tortishuvlarga chek qo'ydi. Bu erda shuni olish kerak, oldingi ishlab chiqarish ishlab chiqarish yarayoniningmahsuli bo'lib, shu ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etayotgan ishlab chiqarish vositalarini qiymatiga ko'ra ko'p bo'lmagan holatda o'zi qancha qancha qiymatga bo'lsa shu mikdorda ishlab chiqarish bilan ishlab chiqarilgan mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarishga yordam beradi. Shuni ta kerakki, naflilikni kerakli kapital twliq katnashadi, kiymatni tashkil topishida esa qisman-qisman, yani uni eskirgan qismi katnashadi. Bu ishlab chikarish zharayonida katnashayotgan airim tabiy kuchlar kiymatga ega emas, shuning uchun ular tovarning istemol kiymatini xosil kilishda omil sifatida katnashadi, lekin kiymatning tashkil topishida, uning ko'rinishida katnashmaidi. Demak, ishlab chikarilgan mahsulotlarning nafliliginida har uchala omil: er, kapital, ishchi kuchi katnashadi, kiymatni tashkil topishida esa mehnatning o'zi katnashadi.