Iqtisodiyot nazariyasi

Yetuklik darajasiga qarab bozor qanday turlarga bo’linadi?

{= rivojlanmagan bozor, erkin (klassik) bozor, hozirgi zamon rivojlangan bozorlarga

~rivojlanmagan va rivojlangan bozorlarga

~erkin (klassik) bozor, hozirgi zamon rivojlangan bozorlarga

~rivojlanmagan bozor, erkin (klassik) bozor, hozirgi zamon rivojlanayotgan bozorlarga}

Qimmatli qog’ozlar bozori nima?

{= turli ko’rinishdagi qimmatli qog’ozlar (aktsiya, obligatsiya, veksel, chek, depozit kabilar)ni oldi-sotdi munosabati

~pullarning oldi-sotdi munosabati

~banklardagi oldi-sotdi munosabat

~bozorlardagi oldi-sotdi munosabat}

Valyuta birjasi nima?

{= milliy valyutalar kurslari boyicha ularning erkin oldi-sotdisi amalga oshiriladigan, rasmiy jihatdan tashkil etilgan bozori shakli

~namuna (yoki standart)lar asosida ommaviy tovarlarning muntazam savdo-sotiq ishlarini o’tkazuvchi tijorat muassasasi

~qimmatli qog’ozlar oldi-sotdisi boyicha rasmiy jihatdan tashkil etilgan va muntazam amal qiluvchi bozor shakli

~oldindan belgilangan qoidalar asosida ulgurji savdoni tashkil etish shakli}

Supermarket nima?

{= bu xaridorning o’ziga o’zi xizmat ko’rsatishiga asoslangan keng tarmoqli savdo korxonasi

~o’z ichiga tashqi savdo kompaniyasi bilan bir qatorda ishlab chiqarish, bank, sug’urta, transport, ulgurji-chakana va boshqa turdagi firmalarni oluvchi keng tarmoqli savdo kompaniyasi

~muayyan belgilangan vaqtda va joyda o’tkaziluvchi hamda o’tkazilish jarayonida ulgurji savdo bitimlari tuziluvchi tovar namunalari ko’rgazmasi

~alohida xususiyatlarga ega bo’lgan tovarlarni sotish uchun muayyan joylarda tashkil qilingan maxsus kim oshdi savdo muassasasi}

Bozor iqtisodiyotini shakllantirishning asosiy yo’nalishlari ... .

{=Iqtisodiyotni erkinlashtirish, monopoliyadan chiqarish va raqobat muhitini yaratish, institutsional va tarkibiy o’zgarishlar, ijtimoiy himoya tizimini shakllantirish

~iqtisodiyotni erkinlashtirish, monopoliyani cheklash, raqobat muhitini yaratish

~ma`lum bir yo’nalishlar belgilab berilmagan

~iqtisodiyotni erkinlashtirish, moliyaviy barqarorlashtirish, ijtimoiy himoya tizimini shakllantirish}

Bozor iqtisodiyotiga o’tishning yo’llari nechta?

{=4

~3

~6

~2}

O’zbekistonda bozor munosabatlariga o’tish yo’li nimaga qaratilgan?

{= ijtimoiy-yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan

~iqtisodiy-yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan

~siyosiy-yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan

~ma’naviy-yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan}

O’zbekiston Respublikasida iqtisodiy islohotlarning asosiy shart-sharoitlari nimada?

{=respublika iqtisodiyotini bozor iqtisodiyoti asosida rivojlantirish va aholini kuchli ijtimoiy himoyalashni ta`minlash

~rejalashtirishdan voz kechish

~ishlab chiqarish jarayonini boshqarish mexanizmlari o’rtasida mavjud bo’lgan ziddiyatni bartaraf etish

~ijtimoiy mulk shaklini o’zgartirish}

Sotsial taraqqiyotni moliyalashtirishda davlat qaysi vositalardan foydalanadi?

{=transfert to’lovlari hisobiga

~importni ko’paytirish hisobiga

~eksportni qisqartirish hisobiga

~soliq tushumlaridan foydalanish hisobiga}

Prezidentimiz I.Karimov tomonidan ishlab chiqilgan ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotimizning o’ziga xos modelidagi muhim tamoyil nima?

{=bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich va izchil ravishda o’tish, ya’ni islohotlarni inqilobiy sakrashlarsiz amalga oshirish

~bozor iqtisodiyotiga sakrashlar bilan o’tish

~bozor iqtisodiyotiga zudlik bilan o’tish

~bozor iqtisodiyotiga inqilobiy sakrashlar bilan o’tish}

Modernizatsiyalash nima?

{= jamiyat hayotining turli jabhalarini tubdan o’zgartirish, yangilash, bu borada taraqqiyotni jahondagi mavjud ilg’or andozalar tomon yo’naltirish va takomillashtirish jarayonlarining majmui

~tanglik holatlariga barham berish asosida makroiqtisodiy muvozanatlikni saqlash va ishlab chiqarishni yuksaltirish uchun shart-sharoitlarni vujudga keltirish

~ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning asosiy maqsad va yo’nalishlari, uni amalga oshirishning vazifalari va strategik yo’llarining umumiy g’oyasi

~bu xo’jalik hayotining barcha sohalaridagi to’siq hamda cheklovlarni, shuningdek, davlat nazoratini keskin ravishda qisqartirish yoki bekor qilishga yo’naltirilgan chora-tadbirlar tizimi}

Talab qonuni – bu ... .

{=narx va talabning hajmi o’rtasidagi teskari bog’liqlikni grafikda ko’rsatish

~tovar narxi bilan uning sotib olinadigan miqdori o’rtasidagi teskari bog’liqlik

~narx va taklifning hajmi o’rtasidagi to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlik

~talab bu ehtiyoj}

Taklif qonuni – bu ... .

{=narx o’zgarishi bilan shunga mos ravishda sotishga chiqarilgan tovar miqdorining oshishi

~narx va taklif hajmi o’rtasidagi teskari bog’liqlik

~talab va taklifning tenglashishi bu taklif qonuni

~narxga ta`sir qiluvchi omillarni}

Taklif miqdoriga ta`sir qiluvchi omillarni sanang.

{=resurslar narxi, soliq va subsidiyalar, bozordagi sotuvchilar soni, narx o’zgarishi, ishlab chiqarish texnologiyasi

~narx, resurslar narxi, ishlab chiqarish texnologiyasi, soliq va subsidiyalar

~bozordagi sotuvchilar soni, resurslar narxi, soliq va subsidiyalar, boshqa tovarlar narxi

~narx, soliqlar, sotuvchilar soni, xaridor didi}

Talab miqdori bilan taklif miqdori bir-biriga teng bo’lgan holat nima?

{= bozor muvozanati

~talab

~taklif

~raqobat}

Iste’molchining afzal ko’rishi nima?

{= iste’molchi tomonidan o’zi uchun turli tovarlarning naflilik darajasining baholanishi

~muayyan ne’matning navbatdagi birligini iste’mol qilishdan olingan qo’shimcha naflilik

~so’nggi qo’shilgan naflilik ko’rsatkichlarining yig’indisi

~ehtiyojlarni bir xil darajada qondirilishini ta’minlovchi iste’mol to’plamlari yig’indisi}

Iqtisodiy sohada raqobat deganda nimani tushunasiz?

{=ishlab chiqarish vositalari sub`yektlarining o’rtasida uz manfaatlarini to’larok ruyobga chiqarish yuzasidan olib boriladigan kurashni

~firma bilan firma o’rtasidagi kurashni

~sotuvchi bilan sotuvchilar o’rtasidagi kurashni

~firma bilan sotuvchilar o’rtasidagi kurashni}

Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy sohadagi raqobatning qanday turlari mavjud?

{=mukammal va nomukammal raqobat

~tarmoq ichidagi raqobat

~tarmoq ichidagi va xaridorlar o’rtasidagi raqobat

~mukammal va sof raqobat}

Raqobat kurash vositalari va usullari jihatdan qanday turlarga bulinadi?

{=halol va g’irrom

~tarmoq ichidagi

~tarmoq o’rtasidagi

~monopolistik va monopol bulmagan}

Tarmoqdagi yagona ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchining narx va ishlab chiqarish hajmini belgilashdagi yakkahukmronlik holati – bu ...

{=sof monopoliya

~oligopoliya

~monopoliya

~monopsoniya}

Tarmoqda u qadar ko’p bo’lmagan bir guruh korxonalarning hukmronlik qilishi – bu ...

{=oligopoliya

~monopoliya

~monopsoniya

~duopoliya}

Davlat monopoliyalarga qarshi faoliyatni qaysi maqsadda amalga oshiradi?

{=tadbirkorlik va erkin raqobatni himoya kilish maqsadida

~monopoliyani bartaraf etish maqsadida

~raqobatni yo’qotish maqsadida

~bozor mexanizmlari xarakatini cheklash maqsadida}

Trast nima?

{= mijozlarning kapitallarini boshqarish boyicha operatsiyalari

~boshqa iqtisodiy subyektlarning qarzdorlik buyicha majburiyatlarini sotib olish yoki qayta sotish munosabatlari

~uzoq muddatli faktoring munosabatlari

~uzoq muddatli trast munosabatlari}

Faktoring nima?

{=boshqa iqtisodiy subyektlarning qarzdorlik buyicha majburiyatlarini sotib olish yoki qayta sotish munosabatlari

~mijozlarning kapitallarini boshqarish boyicha operatsiyalari

~uzoq muddatli faktoring munosabatlari

~uzoq muddatli trast munosabatlari}

Forfeyting nima?

{=uzoq muddatli faktoring munosabatlari

~boshqa iqtisodiy subyektlarning qarzdorlik buyicha majburiyatlarini sotib olish yoki qayta sotish munosabatlari

~uzoq muddatli trast munosabatlari

~mijozlarning kapitallarini boshqarish boyicha operatsiyalari}

Narxga ta`sir qiluvchi omillarni sanang

{=tovar ishlab chiqarishdagi ijtimoiy zaruriy sarflar (qiymat), davlat siyosati, xaridor didi

~davlat iqtisodiy siyosati, raqobat, haridor didi

~talab va taklif nisbati, turli xil to’g’ri soliqlar, tovarning nafliligi, raqobat

~narxga turli omillar ta`sir korsatadi}

Narx shakllanishining dastlabki asosi nima?

{=talab va taklif

~talab va raqobat

~taklif va raqobat

~qiymat}

Narx nima?

{=tovar qiymatining puldagi ifodasi

~tovarning qiymati

~iqtisodiy vosita

~iqtisodiy tartiblash}

Narxning asosiy vazifalari nima?

{=raqobat vositasi, iqtisodiy tartiblash vazifasi, hisob-kitob va ulchov vazifasi

~qiymat ulchovi, qiymatning pul ulchovi vazifasi

~hisob-kitob va ulchov vazifasi

~hisob-kitob funktsiyasi, raqobat vositasi vazifasi}

Milliy ishlab chiqaruvchilar boshqa mamlakatlarga ichki bozordagi narxlardan, ayrim hollarda tannarxdan ham past bo’lgan narxlarda tovarlarni sotadilar. Ushbu narxlar nima deb ataladi?

{=demping narxlar

~chakana narxlar

~ulgurji narxlar

~shartnoma narxlari}

Ishlab chiqaruvchilar tomonidan tovarlar ko’tarasiga katta partiyada sotilganda qo’llaniladigan narxlar ... .

{=ulgurji narxlar

~shartnoma narxlar

~chakana narxlar

~erkin narxlar}

Davlatning narxlarni tartibga solishlik faoliyati qanday narxlarni vujudga keltiradi?

{=chegaralangan va dotatsiyalangan narxlar

~chakana va ulgurji narxlar

~shartnoma narxlar

~hududiy va milliy narxlar}

Sohibkorlik nima?

{=tashabbuskorliik faoliyati asosida tavakkal ish yuritish va javobgarlikni o’z boyniga oluvchi sub`yektning iqtisodiy faoliyati

~xo’jalikni boshkaruvchi shaxsning ishchanlik faoliyati

~xususiy mulkdor shaxslarning foyda olish maqsadida olib borayotgan kommersiya faoliyati

~daromad yoki foyda olish imkoniyatlarini beradigan xo’jalik faoliyati}

Tadbirkorlik faoliyati - ... .

{=foyda olish maqsadida tovar va xizmatlar yaratish, ularni bozorga yetkazib berish

~tadbirkorlik bu biznes

~puldan pul chiqaradigan faoliyat

~tadbirkorlik ishlab chiqarishni resurslar bilan ta`minlaydi}

Sohibkor kim?

{=foyda olish maqsadida tavakkal qilib ish yurituvchi

~boshqaruvchi

~mulkdor

~egalik qiluvchi}

Ochiq turdagi aksionerlik jamiyatining yopiq turdagi aksionerlik jamiyatidan farqi nimada?

{=aksiyaning ochiq savdoda sotilishi

~ma`lum mikdordagi aksiyaga to’g’ri keladigan fondlariga ega bulishi

~aksiyaning fakat korxonada sotilishi

~oliy xokimiyat aksionerlik jamiyati hisoblanishi}

Marketingning mohiyati nima?

{=bozorni o’rganish va unga moslashish

~ishlab chiqarishni o’rganish

~savdoni o’rganish

~bozor tarkibini aniqlash}

Tadbirkorlik mulkiy maqomiga qarab qanday turlarga bo’linadi?

{=xususiy, jamoaviy-guruhiy, davlat tadbirkorligi

~Oshkora, yashirin, xususiy tadbirkorlik

~Xususiy va yirik tadbirkorlik

~Industrial biznes, agrobiznes va servis biznesi}

Tadbirkorlik o’zining yo’nalishiga qarab qanday turlarga bo’linadi?

{=industrial biznes, agrobiznes va servis biznesi

~Xususiy, jamoaviy-guruhiy, davlat tadbirkorligi

~Oshkora, yashirin, xususiy tadbirkorlik

~Kichik, o’rta va yirik tadbirkorlik}

Tadbirkorlik ish ko’lamiga qarab qanday guruhlarga bo’linadi?

{=kichik, o’rta va yirik tadbirkorlik

~xususiy, jamoaviy-guruhiy, davlat tadbirkorligi

~industrial biznes, agrobiznes va servis biznesi

~oshkora, yashirin, xususiy tadbirkorlik}

Aksionerlik jamiyatida daromad qanday taqsimlanadi?

{=aksionerlik jamiyati umumiy yigilishi qaroriga va aksiyaning soniga qarab

~sarf qilingan mehnatiga qarab taqsimlanadi

~har bir a`zoning kushgan pul mablag’lari mikdoriga qarab

~a`zolar o’rtasida teng taqsimlanadi}

Uning egasi jamiyatga qayd qilingan foiz sharti bilan pul qoyganligini tasdiqlaydi. Bu nima?

{=aksiya

~dividend

~veksel

~obligatsiya}

Tadbirkorlik kapitaliga ta`rif bering

{=tadbirkor ixtiyoridagi barcha moddiy vositalar, tovarlar va pul mablag’lari

~sheriklar pulini bir yerga jamlab, firmaga qoyadilar. Mana shu tadbirkorlik kapitali

~ishlab chiqarish amalda yurgizilib foyda topilganda tadbirkorlik kapitali hosil bo’ladi

~foyda olish uchun sarflanadigan pul kapitaldir}

Asosiy kapitalni quyidagi javoblardan topib bering

{=ishlab chiqarish jarayonida bir necha marta qatnashadi, o’zining qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotga asta-sekinlik bilan o’tkazib boradi

~kapitalning pul shaklidagi ko’rinishi

~firma ishini tashkil etish va yurgizib turish uchun mo’ljallangan pul mablag’lari

~bir doiraviy aylanish davomida to’liq iste`mol etiladi va ashyoviy-buyum shaklini yo’qotadi}

Aylanma kapitalga to’g’ri ta`rif bering

{=bir doiraviy aylanish davomida to’liq iste`mol etiladi, o’zining qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotga to’liq o’tkazadi va ashyoviy-buyum shaklini yo’qotadi

~firma ishini tashkil etish va yurgizib turish uchun mo’ljallangan pul mablag’lari

~ishlab chiqarish jarayonida bir necha marta qatnashadigan kapital

~aylanma kapitalga ta`rif berilmaydi}

Tadbirkorlik kapitalining o’z harakatida uch bosqichni izchil bosib o’tib, muntazam ravishda bir shakldan boshqa bir shakliga aylanib, yana dastlabki shakliga qaytib kelishi nima?

{=doiraviy aylanish

~aylanma kapital

~asosiy kapital

~turg’unlik}

Ish davri nima?

{=ishlab chiqarish vaqtining asosiy tarkibiy qismi

~tanaffuslarni tabiiy jarayonlarning mehnat buyumlariga ta’sir ko’rsatish zarurligi va tashkiliy tavsifdagi sabablar

~ishlab chiqarish vositalarning zaxira va ehtiyotlar sifatida bo’lish vaqti

~aylanish tezligi}

Amortizatsiya normasi nima?

{= amortizatsiya ajratmalari yillik summasining asosiy kapital qiymatiga nisbatining foizdagi ifodasi

~tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun zarur bo’lgan barcha moddiy vositalar, tovarlar va pul mablag’lari

~unumli kapitalning ishlab chiqarish (xizmat ko’rsatish) jarayonida bir qator doiraviy aylanishlar davomida qatnashib, o’zining qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotga (xizmatga) bo’lib-bo’lib o’tkazib boradigan va xizmat muddati davomida o’zining ashyoviy-buyum shaklini o’zgartirmaydigan qismi

~unumli kapitalning bir doiraviy aylanish davomidagi ishlab chiqarish jarayonida to’liq iste’mol qilinadigan, o’z qiymatini yaratilgan mahsulotga to’liq o’tkazadigan va ashyoviy-buyum shaklini ham yo’qotadigan qismi}