Iqtisodiyot nazariyasi

Xalqaro savdo oboroti nima?

{=eksport va inport nisbati

~import hissasining ortishi

~eksport hissasining ortishi
~eksport va inportdagi farq}

O’zbekiston Respublikasining «Tadbirkorlik va tadbirkorlar faoliyatining kafolatlari to’g’risida»gi qonunida ta’riflanishicha… .

{= tadbirkorlik– yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan mulkiy ma’suliyat ostida, mavjud qonunlar doirasida, daromad (foyda) olish maqsadida, tahlika bilan amalga oshiriladigan iqtisodiy faoliyatdir

~ tadbirkorlik - jismoniy shaxslar tomonidan mulkiy ma’suliyat ostida, mavjud qonunlar doirasida, daromad (foyda) olish maqsadida, tahlika bilan amalga oshiriladigan iqtisodiy faoliyatdir

~ tadbirkorlik – yuridik shaxslar tomonidan mulkiy ma’suliyat ostida, mavjud qonunlar doirasida, daromad (foyda) olish maqsadida, tahlika bilan amalga oshiriladigan iqtisodiy faoliyatdir

~ barcha javoblar to’g’ri}

Davlat korxonalarini nechta guruhga bo’lish mumkin?

{= barcha javoblar to’g’ri

~ budjet korxonalari

~ davlat ishlab chiqarish korxonalari

~ aralash kompaniyalar}

Budjet korxonalari…

{= davlatning vazifalarini bajarish bilan bog’liq holda faoliyat ko’rsatuvchi hamda davlat budjeti hisobidan moliyalashtiriluvchi huquqiy va xo’jalik mustaqilligiga ega bo’lmagan korxonalar

~ davlatlarning vazifalarini bajarish bilan bog’liq holda faoliyat ko’rsatuvchi hamda davlat budjeti hisobidan moliyalashtiriluvchi huquqiy va xo’jalik mustaqilligiga ega bo’lmagan korxonalar

~ davlatning vazifalarini bajarish bilan bog’liq holda faoliyat ko’rsatuvchi hamda davlat budjeti hisobidan moliyalashtiriluvchi huquqiy va xo’jalik mustaqilligiga ega bo’lgan korxonalar

~ davlatlarning vazifalarini bajarish bilan bog’liq holda faoliyat ko’rsatuvchi hamda davlat budjeti hisobidan moliyalashtiriluvchi huquqiy va xo’jalik mustaqilligiga ega bo’lgan korxonalar}

Budjet korxonalari soliq to’laydimi?

{= to’lamaydi

~ to’laydi

~ qisman to’laydi

~ b va c javoblar to’g’ri}

Davlat ishlab chiqarish korxonalari… .

{= xo’jalik faoliyati bilan birga davlat tomonidan belgilangan doirada boshqarish va tartibga solish vazifalarini ham bajaruvchi, alohidalashgan mol-mulkka ega bo’lgan korxonalar

~ xo’jalik faoliyati bilan birga davlat tomonidan belgilangan doirada boshqarish va tartibga solish vazifalarini ham bajaruvchi, alohidalashmagan mol-mulkka ega bo’lgan korxonalar

~ xo’jalik faoliyati bilan birga davlat tomonidan belgilangan doirada boshqarish va tartibga solish vazifalarini ham bajaruvchi, alohidalashgan mol-mulkka ega bo’lmagan korxonalar

~ xo’jalik faoliyati bilan birga davlat tomonidan belgilangan doirada boshqarish va tartibga solish vazifalarini ham bajaruvchi, alohidalashmagan mol-mulkka ega bo’lmagan korxonalar}

Aralash kompaniyalar… .

{= davlat va xususiy omonatchilarning aktsiyalarini birlashtirish asosida tashkil etilgan aktsiyadorlik jamiyatlari va majburiyatlari cheklangan shirkatlar shaklidagi korxonalar

~ davlat va xususiy va aralash omonatchilarning aktsiyalarini birlashtirish asosida tashkil etilgan aktsiyadorlik jamiyatlari va majburiyatlari cheklangan shirkatlar shaklidagi korxonalar

~ xususiy omonatchilarning aktsiyalarini birlashtirish asosida tashkil etilgan aktsiyadorlik jamiyatlari va majburiyatlari cheklanmagan shirkatlar shaklidagi korxonalar

~ davlat va xususiy omonatchilarning aktsiyalarini birlashtirish asosida tashkil etilgan aktsiyadorlik jamiyatlari va majburiyatlari cheklanmagan shirkatlar shaklidagi korxonalar}

Xususiy tadbirkorlik… .

{= alohida shaxs yoki korxona tomonidan xususiy tashabbus asosida tashkil qilinadi

~ shaxsiy yoki korxona tomonidan xususiy tashabbus asosida tashkil qilinadi

~ korxona tomonidan xususiy tashabbus asosida tashkil qilinadi

~ shaxsiy tashabbus asosida tashkil qilinadi}

Aktsiyalarning nazorat paketi… . –

{= aktsiyadorlik jamiyati faoliyati ustidan nazorat o’rnatishni ta’minlash imkonini beruvchi aktsiyalar soni

~ aktsiyadorlik jamiyati faoliyati ustidan nazorat o’rnatishni ta’minlash imkonini beruvchi aktsiyadorlar soni

~ aktsiyadorlik jamiyati faoliyati ustidan nazorat o’rnatishni ta’minlash imkonini beruvchi aktsiyadorlar dividentlari soni

~ barcha javoblar noto’g’ri}

Obligatsiya…

{= sotib olishga sarflangan mablag’ni kelgusida qat’iy belgilangan foizi bilan qaytarish majburiyatini ifodalovchi qimmatli qog’oz shakli

~ bu uning egasi aktsiyadorlik jamiyati kapitaliga o’zining ma’lum hissasini qo’shganligiga va uning foydasidan dividend shaklida daromad olish huquqi borligiga guvohlik beruvchi qimmatli qog’oz

~ barcha javoblar to’g’ri

~ sotib olishga sarflangan mablag’ni kelgusida qat’iy belgilangan foizi bilan qaytarish majburiyatini ifodalamaydigan qimmatli qog’oz shakli}

Marketing… .

{= tovar-pul munosabatlari sharoitida tadbirkorlik faoliyatini tashkil etishning yaxlit tizimi bo’lib, bunda xo’jalik muammolarini hal etishda bozor talablari, xaridorlarning tovar va xizmatlarga real talablari va ehtiyojlari yotadi

~ tovar-pul munosabatlari sharoitida tadbirkorlik faoliyatini tashkil etishning yaxlit tizimi

~ tovar-pul munosabatlari sharoitida tadbirkorlik faoliyatini tashkil etishning yaxlit tizimi bo’lib, bunda xo’jalik muammolarini hal etishda bozor talablari, xaridorlarning tovar va xizmatlarga real va noreal talablari va ehtiyojlari yotadi

~ barcha javoblar to’g’ri}

Tadbirkorlik kapitali… .

{= tadbirkor ixtiyorida bo’lib, foyda olish maqsadida ishlatiladigan va yollanma mehnat tomonidan harakatga keltiriladigan barcha moddiy vositalar, tovarlar va pul mablag’lari

~ to’g’ri javob yo’q

~ tadbirkor ixtiyorida bo’lib, foyda olish maqsadida ishlatiladigan barcha moddiy vositalar, tovarlar va pul mablag’lari

~ tadbirkor ixtiyorida bo’lib, foyda olish maqsadida ishlatiladigan pul mablag’lari}

Aktsiya kursi… .

{= qimmatli qog’ozlar bozorida aktsiyalarning sotiladigan narxi

~ qimmatli qog’ozlar bozorida aktsiyalarning olinadigan narxi

~ aktsiya egasi belgilagan kurs

~ to’g’ri javob yo’q}

Narx…

{= real bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar va xizmatlarning ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasi

~ real bozor iqtisodiyoti sharoitida tovar qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasi

~ to’g’ri javob yo’q

~ natural xo’jalik sharoitida xizmatlarning ijtimoiy qiymati va ijtimoiy nafliligining puldagi ifodasi}

Dotatsiyalangan narx… .

{= davlat budjeti hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narx

~ davlat budjeti hisobidan faqat ma’lum tabaqa kishilari uchun maxsus arzonlashtirilgan narx

~ tovarlar bevosita iste’molchilarga sotiladigan narx

~ davlat tomonidan yuqori va quyi chegaralari belgilanib, shu doirada o’zgarishi mumkin bo’lgan narx}

Nufuzli narx… .

{= sotish hajmini o’zgartirmasdan, yuqori foyda olishga erishish uchun firmalar tomonidan foydalaniladigan narx

~ tovarlar bevosita iste’molchilarga sotiladigan narx

~ sotuvchi va xaridorning roziligi bilan belgilanadigan, ular tomonidan tuzilgan shartnomada qayd qilingan narx

~ davlat budjeti hisobidan maxsus arzonlashtirilgan narx}

Narxning vazifalari… .

{= barcha javoblar to’g’ri

~ muvozanatlikni ta’minlash, tartibga solish

~ qiymat va naflilikni o’lchash, raqobat vositasi

~ ijtimoiy himoya}

Raqobat… .

{= bozor subyektlari iqtisodiy manfaatlarining to’qnashuvidan iborat bo’lib, ular o’rtasidagi yuqori foyda va ko’proq naflilikka ega bo’lish uchun kurash

~ bozor obyektlari iqtisodiy manfaatlarining to’qnashuvidan iborat bo’lib, ular o’rtasidagi yuqori foyda va ko’proq naflilikka ega bo’lish uchun kurash

~ barcha javoblar to’g’ri

~ barcha javoblar noto’g’ri}

Monopoliya…

{= monopol yuqori narxlarni o’rnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi yirik korxonalar

~ monopol past narxlarni o’rnatish hamda monopol past foyda olish maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi yirik korxonalar (firma, korporatsiyalar)ning birlashmalari

~ monopol past narxlarni o’rnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi yirik korxonalar (firma, korporatsiyalar)ning birlashmalari

~ monopol yuqori narxlarni o’rnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi kichik korxonalar (firma, korporatsiyalar)ning birlashmalari (firma, korporatsiyalar)ning birlashmalari}

Kartel… .

{= ishtirokchilari ishlab chiqarish vositalari va mahsulotlariga o’z mulkiy egaligini saqlab qolib, yaratilgan mahsulotlarni sotish esa kvota asosida amalga oshiriladigan bitta sanoat tarmog’idagi bir necha korxonalarning uyushmasi

~ ishlab chiqarish vositalariga mulkchilik birlashma ishtirokchilarining o’zida saqlanib qolgani holda, ishlab chiqarilgan mahsulotni sotish maxsus tashkil etilgan yagona savdo tashkiloti orqali amalga oshiriluvchi, bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi bir necha korxonalarning birlashmasi

~ ishlab chiqarish vositalari va tayyor mahsulotga birgalikdagi mulkiy egalikni ta’minlovchi ishlab chiqaruvchilarning yuridik shaxs ko’rinishidagi birlashmasi

~ tadbirkorlarning yirik moliyaviy operatsiyalarini birgalikda amalga oshirish maqsadida birlashuvi}

Konsorsium… .

{= tadbirkorlarning yirik moliyaviy operatsiyalarini birgalikda amalga oshirish maqsadida birlashuvi

~ ishlab chiqarish vositalari va tayyor mahsulotga birgalikdagi mulkiy egalikni ta’minlovchi ishlab chiqaruvchilarning yuridik shaxs ko’rinishidagi birlashmasi

~ rasmiy jihatdan mustaqil bo’lgan, ko’p tarmoqli korxonalar (sanoat, savdo, transport va bank kabi turli soha korxonalari) ning majmuini o’z ichiga oluvchi birlashma

~ to’g’ri javob yo’q}

Talab… .

{= ma’lum vaqt oralig’ida, narxlarning mavjud darajasida iste’molchilarning tovar va xizmatlar ma’lum turlarini sotib olishga qodir bo’lgan ehtiyoj

~ bir qancha iste’molchilarning shu turdagi tovar yoki xizmatga bo’lgan talablari yig’indisi

~ talab bu ehtiyojning o’zi

~ bu pul bilan ta’minlangan ehtiyojdir}

Tovar narxi va sotib olinadigan tovar miqdori o’zgarishi o’rtasida bo’ladigan teskari yoki qarama-qarshi bog’liqlik … deyiladi

{= talab qonuni

~ taklif qonuni

~ taklif

~ talab}

Narx va talab hajmining o’zgarishi o’rtasidagi teskari bog’liqlikni ko’rsatuvchi chiziq … chizig’i deyiladi

{= talab egri

~ taklif egri

~ bozor muvozanati

~ barcha javoblar to’g’ri}

Talabga ta’sir ko’rsatadigan omillar:

{= barcha javoblar to’g’ri

~ iste’molchining didi, bir-biriga bog’liq tovarlarning narxi

~ bozordagi iste’molchilar soni, kelajakda narx va daromadlarning o’zgarishi ehtimoli

~ iste’molchining daromadlari}

Ma’lum vaqt oralig’idagi narxlarning muayyan darajasida ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchilar tomonidan ma’lum turdagi tovar va xizmatlarning bozorga chiqarilgan miqdori… deyiladi

{= taklif

~ talab

~ talab qonuni

~ taklif qonuni}

Narxning o’zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to’g’ri bog’liqlikdagi o’zgarishi … deyiladi

{= taklif qonuni

~ talab qonuni

~ talab

~ taklif}

Resurslarning narxi, ishlab chiqarish texnologiyasi, soliq va subsidiyalar, boshqa tovarlarning narxi, narx o’zgarishining kutilishi, bozordagi sotuvchilar soni nimaga ta’sir etadi?

{= taklifga

~ talabga

~ talab va taklifga

~ to’ri javob yo’q}

Bozor iqtisodiyotiga o’tishning barcha yo’llari… .

{=rivojlangan mamlakatlar yo’li, rivojlanayotgan mamlakatlar yo’li, sobiq sotsialistik mamlakatlar yo’li

~ sotsializm g’oyalarini samarali bozor iqtisodiyotini vujudga keltirish mexanizmi bilan qo’shib olib borish yo’li

~ sobiq sotsialistik mamlakatlar yo’li, rivojlangan mamlakatlar yo’li

~ to’g’ri javob yuq}

O‘zbekiston jahondagi nechta mamlakatlar bilan rasmiy diplomatik aloqalar o‘rnatgan?

{=100

~165

~210

~88}

Institutsional o’zgarishlar… .

{= barcha javoblar to’g’ri

~ mulkchilik munosabatlarini o’zgartirish, jumladan, xususiy sektorni yaratish

~ bozor infratuzilmasini (tijorat banklari, tovar va fond birjalari, investitsiya fondlari va h.k.) shakllantirish

~ iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning yangi tizimini yaratish, bozor sharoitlariga mos tushuvchi xo’jalik qonunchiligini qabul qilish va boshqalar}

Iqtisodiyotni tubdan isloh qilishda Prezidentimiz tomonidan ishlab chiqilgan quyidagi beshta muhim tamoyilni ketma-ketligini ko’rsating.

{= iqtisodiyotni mafkuradan holi qilish, uning ustunligini ta’minlash, o’tish davrida davlatning bosh islohotchi bo’lishi, butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni qonunlarga asoslanishi, qonunlar ustuvorligining ta’minlanishi, bozor munosabatlariga o’tish bilan bir qatorda aholini ijtimoiy himoyalash sohasida kuchli chora-tadbirlarni amalga oshirish,

~ iqtisodiyotni mafkuradan holi qilish, uning ustunligini ta’minlash, o’tish davrida davlatning bosh islohotchi bo’lishi, bozor munosabatlariga o’tish bilan bir qatorda aholini ijtimoiy himoyalash sohasida kuchli chora-tadbirlarni amalga oshirish, butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni qonunlarga asoslanishi, bozor munosabatlarini bosqichma-bosqich qaror toptirish

~ o’tish davrida davlatning bosh islohotchi bo’lishi, iqtisodiyotni mafkuradan holi qilish, bozor munosabatlariga o’tish bilan bir qatorda aholini ijtimoiy himoyalash sohasida kuchli chora-tadbirlarni amalga oshirish, butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni qonunlarga asoslanishi, bozor munosabatlarini bosqichma-bosqich qaror toptirish

~ to’g’ri javob yo’q}

Iqtisodiy islohotlar… .

{= iqtisodiyotda tub o’zgarishlarni amalga oshirishga qaratilgan iqtisodiy chora-tadbirlar majmui

~ iqtisodiyot va siyosatda tub o’zgarishlarni amalga oshirishga qaratilgan iqtisodiy chora-tadbirlar majmui

~ iqtisodiyotda tub o’zgarishlarni amalga oshirishga qaratilgan siyosiy chora-tadbirlar majmui

~ a va b javob to’g’ri}

Respublikada iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishning asosiy yo’nalishlari… .

{= barcha javoblar to’g’ri

~ mulkiy munosabatlarni isloh qilish, agrar islohotlar

~ moliya-kredit va narx-navo islohoti, boshqarish tizimini isloh qilish va bozor infratuzilmasini yaratish

c) tashqi iqtisodiy aloqalar islohoti, ijtimoiy islohotlar}

Iqtisodiy uklad

{= turli mulkchilikka asoslangan xo’jalik yuritishning shakllari va turlari

~ bir xil mulkchilikka asoslangan xo’jalik yuritishning shakllari va turlari

~ bir xil mulkchilikka asoslangan xo’jalik yuritishning shakllari

~ turli mulkchilikka asoslangan xo’jalik yuritishning shakllari}

Iqtisodiy globallashuv – bu:

{=jahon xo‘jaligining barcha hududlaridagi iqtisodiy munosabatlarni qamrab oluvchi jarayondir

~ ayrim olingan mamlakatlardagi iqtisodiy munosabatlarni qamrab

oluvchi jarayondir

~ muayyan hududdagi iqtisodiy munosabatlarni qamrab oluvchi

jarayondir

~ to’g’ri javob yo’q}

… tanglik holatlariga barham berish asosida makroiqtisodiy muvozanatlikni saqlash va ishlab chiqarishni yuksaltirish uchun shart-sharoitlarni vujudga keltirish

{= iqtisodiyotni barqarorlashtirish

~ modernizatsiyalash

~ islohotlar kontseptsiyasi

~ iqtisodiyotni erkinlashtirish}

…