Iqtisodiy statistika

Yangi qurilish deb, yangi yoki binosi olib tashlangan m aydonlarda yangi bino, inshootlar barpo etish m aqsadida olib borilgan qurilishlarga aytiladi.
Mavjud korxonalarni kengaytirish deganda, mavjud korxonalar hududida yangi sexlar, obyektlarni qurish yoki ularga yaqin m aydonlarda yangi yoki q o ‘shim cha ishlab chiqarish quvvatlarini qurish tushuniladi.
Mavjud korxonalarni rekonstruksiya qilish deganda, ish­ lab chiqarish quvvatlarini ko‘paytirish, m ahsulot sifatini va nom enklaturasini yaxshilash maqsadida korxonalardagi sexlar va obyektlardagi ishlab chiqarishni takom illashtirish va uning texnik-iqtisodiy darajasini yuqori darajaga ko‘tarish tu ­ shuniladi.
Material aylanma mablag‘Iar zaxirasiga jalb etilgan in­ vestitsiyalar shu davrda ular qoldig'ining o ‘zgarishini xarak- terlaydi. Uni davr boshidagi va davr oxiridagi qo!dig‘ining farqi sifatida olinadi.
Ishlab chiqarilmagan aktivlarga investitsiyalar hajm i ikki qism dan iborat: ishlab chiqarilm agan material aktivlarga uzoq m uddatli qo'yilm alar (m asalan, yerga, tabiiy resurslarga,
r tabiatdan foydalanish obyektlariga egalik qilish huquqi) va
ishlab chiqarilm agan nom aterial aktivlarga sarflangan uzoq m uddatli qo‘yilm alar (m asalan, m ualliflar bilan b itim va


kelishuvlar, ishlab chiqarilmagan aktivlam i sotib olish op- sionlari va h.k.).
B u tizim dagi har bir ko'rsatkich um um iy investitsiyalar- ning aniq bir qismini xarakterlaydi va ular tarkibi ayrim ko‘rsatkichlarning ulushi bo'yicha o ‘rganiladi.
H a r bir korxona va firm aning rivojlanish darajasini bilish u ch u n investitsion imkoniyatlarni baholash lozim, binobarin, ularning investitsion salohiyatini aniqlash kerak b o ‘ladi. B unda ularning faqat investitsiyaga jalb qilinishi m um kin bo‘lgan moliyaviy va boshqa resurslarini mavjudligini e ’tiborga olish bilan birga, ularni qo'yish shartlari mavjudligi, ularning samaradorligini ham e ’tiborga olish lozim boMadi.
K orxonaning investitsion salohiyati bozordagi hozirgi sharoit va holatni hisobga olgan holda eng ko‘p jalb etilishi m um kin bo‘lgan investitsion resurslar hajmini ifodalaydi. Bo­ zor iqtisodiyoti davrida bu ko‘rsatkichning aham iyati juda yuqori hisoblanadi, chunki shunga qarab korxona rahbari yoki m enedjeri investitsion loyihalar bo'yicha asosli qaror qabul qilish im koniyatini beradi.
M H T yo‘nalishi bo‘yicha korxonalar investitsion salohi­ yatini ikki qismga ajratish m um kin:
— yalpi milliy jam g‘arish;
— potensial xorij investitsiyalari.