Iqtisodiy geografiya

bob. Xozirgi zamon dunyo siyosiy va iqtisodiy xaritasi

1. 
   Dunyo siyosiy xaritasining ahamiyati
   

Siyosat so’zi arabcha bo’lib, u lug’oviy jihatdan "boshqarish" degan ma’noni anglatadi. Ma’lumki, qaerdaki boshqarish mavjud ekan shu yerda ustunlikka intilish ham mavjud bo’ladi. Xususan dunyo mamlakatlarining shakllanishi hamda rivojlanishida ham aynan shunday jarayon kuzatiladi. Bugungi kunda dunyoda 230ga yaqin mamlakat mavjud ekan ular bir-biridan rivojlanish darajasiga ko’ra, davlat tuzumi va boshqarish shakliga ko’ra o’zaro farq qiladi.

Shu o’rinda ta’kidlash joizki, dunyo siyosiy xaritasi bu dinamik ya’ni o’zgaruvchan tarixiy kategoriyadir. Chunki, siyosiy xaritadagi davlatlar soni, ularning tuzumi, chegara kabi sifat hamda miqdoriy ko’rsatkichlari davriy nuqtai nazardan o’zgarib turadi.
Siyosiy xaritaning ahamiyati g’oyat katta bo’lib, u mamlakatlarning xalqaro o’rnini, dunyoda egallagan mavqeini, ularning ichki siyosiy ma’muriy strukturasi xususiyatlarini o’zida yaqqol aks ettiradi. Shu bilan bir qatorda dunyo siyosiy xaritasi o’zgarishining tarixiy bosqichlari davlat arboblari, siyosatchilar, diplomatlar, xalqaro iqtisodchilar, jurnalistlar va boshqa mutaxasislar uchun zarur bo’lgan qimmatli xujjatdir. Shu sababdan uni o’rganish muhim ilmiy-amaliy ahamiyat kasb etadi.
O’zbekiston Respublikasi prezidenti I.A.Karimovning quyidagi so’zlari O’zbekistonning dunyo siyosiy xaritasidagi o’rnining mohiyatini to’la ochib beradi: "Markaziy Osiyoda jo’g’rofiy-siyosiy jihatdan markaziy o’rin tutgan O’zbekiston kuchlar tengligi va muvozanatini ta’minlash, strategik muhim bo’lgan ushbu mintaqada hamkorlikka mustahkam zamin yaratish jarayonida sezilarli ro’l o’ynash uchun hamma imkoniyatlarga ega. Uning o’zining mavjud va potentsial tabiiy hamda xom ashyosi bilan hozirdayoq - XXI asr arafasida dunyoning siyosiy va iqtisodiy xaritasida alohida kasb etmoqda".¹

2.