Iqtisodiy bilim asoslari

KREDIT FOIZ STAVKASI VA PUL MASSASI 

Markaziy  bank  tijorat  banklariga  belgilagan  foiz  stavkalarida  pulni  qarzga 

beradi. Tijorat banklari esa bu pulni o‘z mijozlari: firma va aholiga yuqoriroq foiz 

stavkasida qarzga beradi. Shu tariqa, ikki pog‘onali kredit tizimi vujudga keladi. Bu 

holatda, agar davlat muomaladagi pul miqdorini kamaytirib, inflatsiyaning oldini 

olmoqchi bo‘lsa, markaziy bankning tijorat banklariga beradigan qarzlarining foiz 

stavkasi oshiriladi. O‘z-o‘zidan tijorat banklari ham mijozlariga beradigan qarzlari 

foiz stavkasini oshiradi. Natijada, tijorat banklari mijozlari, firma va aholi yuqori 

foiz stavkali qarzlarni olmay qo‘ya boshlaydi. Muomaladagi pul miqdori kamaya 

boshlaydi. Mablag‘ yo‘qligi tufayli tadbirkorlar faoliyati ham susaya boshlaydi. 

Aksincha, agar davlat muomaladagi pul miqdorini oshirib, tadbirkorlarni mablag‘ 

bilan ta’minlab, ularning faolligini oshirmoqchi bo‘lsa, markaziy bank qarzlarining 

foiz stavkasi kamaytiriladi.