Iqtisodiy bilim asoslari

BANK ZAXIRA NORMASI  VA PUL MASSASI

Markaziy  bank  muomaladagi  pul  miqdorini  tijorat  banklarining  zaxira 

normalarini belgilash orqali ham nazorat qilib borish imkoniyatiga ega. Tijorat 

banklarining  mablag‘lari  ikki  qismdan  iborat  bo‘lib,  birinchisi  bank  ixtiyorida 

bo‘lgan  mablag‘lar  bo‘lsa,  ikkinchisi  banklarning  zaxira  mablag‘laridir.  Tijorat 

banklarining zaxira mablag‘lari muomaladagi pul massasini nazorat qilish va pul 

muomalasini tartibga solish maqsadida markaziy bankda jamg‘arib qo‘yiladigan 

mablag‘laridan iborat bo‘ladi.

Tijorat  banklari  barcha  mablag‘larining  qancha  qismini  (qancha  foizini) 

zaxiraga  olib  qo‘yishlari  ham  markaziy  bank  tomonidan  belgilanadi  va  bu 

ko‘rsatkich  banklarning  zaxira  normasi  deb  yuritiladi.  Markaziy  bank  tijorat 

banklarining zaxira normalarini oshirish yoki kamaytirish orqali ham muomaladagi 

pul  miqdorini  kamaytirib  yoki  oshirib,  tartibga  solib  turish  imkoniyatiga  ega. 

Masalan,  agar  markaziy  bank  tijorat  banklari  zaxira  normasining  miqdorini 

oshirsa, kreditga beriladigan mablag‘ miqdori kamayadi. Natijada, muomaladagi