Iqtisodiy bilim asoslari

Pul massasi

 — mamlakatdagi muomalada bo‘lgan jami pul mablag‘lari 

yig‘indisi.

Davlatning  pul-kredit  siyosati

  —  mamlakatda  muomalada  bo‘lgan 

pul  massasini  va  kredit  foiz  stavkasini  tartibga  solish  orqali  iqtisodiyotni 

barqarorlashtirish.

Pul emissiyasi

 — davlat tomonidan muomalaga pul chiqarish.

5 – E. Sariqov, B. Haydarov

---

67

67

66

pul miqdori kamaya boshlaydi. Aksincha, agar markaziy bank zaxira normasini 

kamaytirsa, tijorat banklarini kreditga berishi mumkin bo‘lgan mablag‘lari miqdori 

oshadi, muomalaga ko‘p pul chiqariladi. Ko‘rib turganingizdek, zaxira normasining 

o‘zgarishi ham davlatning bank tizimi orqali iqtisodiyotga, xususan, inflatsiyaning 

oldini olish, narxlarni jilovlab turish va tadbirkorlikni rivojlantirish masalalariga 

ta’sir o‘tkazish uchun xizmat qiladi.

1.  Davlat budjet-soliq siyosatining mohiyati nimada?

2.  Davlat o‘z budjet-soliq siyosatini qaysi vositalar yordamida va qanday yuritadi?

3.  Agar davlat aholining ish bilan ta’minlanganlik darajasini oshirmoqchi bo‘lsa, 

qanday chora-tadbirlarni ko‘rishi kerak?

4.  Davlatning  transfert  to‘lovlarini  oshirishi  mamlakat  iqtisodiyotida  qanday 

o‘zgarishlarga olib keladi?

5.  Davlat budjeti kamomadini kamaytirishning qaysi yo‘li samarali? Nega?

6.  Markaziy bank mamlakatdagi pul massasini qanday yo‘llar bilan tartibga solishi 

mumkin?

7.  Banklar zaxira normasini belgilash nima uchun kerak?

8.  Agar markaziy bank kredit foiz stavkasini ko‘tarsa, mamlakatda ishlab chiqarish 

sur’atlari qanday o‘zgaradi?

9.  Agar markaziy bank zaxira normasini kamaytirsa, bu mamlakatdagi inflatsiya 

darajasiga qanday ta’sir ko‘rsatadi?