Iqtisodiy bilim asoslari 8

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
18-MAVZU
TALABGA TA’SIR ETUVCHI 
BOSHQA OMILLAR
1. Tovarni biror narxda sotib olishga bo‘lgan xohish va ehtiyojning o‘zigina talab bo‘la 
oladimi? Qachon bu xohish talabga aylanadi?
2. Talab va talab miqdori qaysi vaqt oralig‘ida qaralayotganligiga bog‘liqmi?
3. Talab va talab miqdori o‘rtasida qanday farq bor?
4. Talab qonunini misollar yordamida tushuntirib bering.
5. Talab miqdorining tovar narxiga teskari bog‘liqligini izohlaydigan uchta omilni misollar 
yordamida tahlil qiling.
6. Tovarga bo‘lgan talab jadvalda berilgan. U asosida talab chizig‘ini quring:
BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
Shuningdek, tovarga bo‘lgan talabning o‘zgarishiga:
a) iste’molchining daromadlari; 
b) boshqa tovarlarning xususiyatlari va narxi haqidagi ma’lumotlar ta’sir etadi.
Topshiriq
Ingliz iqtisodchisi Robert Giffen qiziq iqtisodiy hodisani kuzatgan. XIX asrda 
Irlandiyadagi ochlik paytida kartoshkaning narxi oshishiga qaramasdan uni iste’mol 
qilish oshgan. O‘sha paytlarda kambag‘al kishilarning asosiy xo‘ragi bo‘lgan kartoshka 
narxining oshishi ularning real daromadlarini kamaytirgan. Shu bois, odamlar nisbatan 
qimmat bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlarini sotib olmasdan, ularning o‘rniga kartoshka 
sotib olishga majbur bo‘lishgan. Yana qaysi tovarlar bunday xususiyatga ega bo‘lishi 
mumkin? Javobingizni asoslang.
Buni yodda tuting!
Tovarning narxi qancha past bo‘lsa, unga bo‘lgan talab miqdori shuncha ko‘p 
bo‘ladi, tovarning narxi qancha yuqori bo‘lsa, unga bo‘lgan talab miqdori shuncha 
kam bo‘ladi. 
Narx (
p
),
so‘mda
Talab miqdori 
(
q
), tonnada
1000
8
2000
5
4000
2
Narx (
p
),
so‘mda
Talab miqdori 
(
q
), tonnada
800
70
1600
60
2400
50