Iqtisodiy bilim asoslari 8

Jamg‘arma
— kelajakdagi ehtiyojlarni qondirish uchun jamg‘ari ladigan pul.
JAMG‘ARMA TURLARI
Pul mablag‘larini saqlashga ixtisoslashgan ko‘plab muassasalar mavjud. Bunday 
korxonalar qatoriga omonat banklari, fond birjalari, pensiya jam g‘armalari, sug‘urta 
kompaniyalari, nasiyaga turli xil tovarlar sotuvchi va nasiyaga uy-joy qurib sotish bilan 
shug‘ullanuvchi jamiyatlarni kiritish mumkin.
 
Omonat deb bankka mablag‘ni jamg‘arish 
va ko‘paytirish maqsadida, ma’lum ustama haq — foiz evaziga pul qo‘yishga aytiladi. 
Fond birjasidan biror korxona aksiyasini sotib olib, korxonaning yillik foydasidan dividend 
ko‘rinishidagi daromad olishingiz mumkin. Mablag‘ingizni pensiya jamg‘armasiga qo‘yib, 
kelajakda keksalik davringizda o‘zingizni mablag‘ bilan ta’minlashingiz mumkin. Turli 
xil ofatlar, yong‘in, sel va dovuldan mulkingizga yetishi mumkin bo‘lgan zararni qoplash, 
turli xil baxtsiz hodisalar tufayli hayotingizga yoki sog‘lig‘ingizga putur yetganda uni 
tiklash uchun zarur bo‘ladigan mablag‘ bilan ta’minlash maqsadida mablag‘laringizni 
sug‘urta kompaniyalariga berishingiz mumkin. Jamg‘armani qanday ko‘rinishda saqlashni 
tanlashda, asosan, ikkita mezonga ahamiyat berish zarur: daromadlilik va ishonchlilik. 
Lekin, afsuski bu mezonlar hamma vaqt ham bir-biriga mos kelavermaydi. Banklar 
yoki qimmatbaho qog‘oz chiqarayotgan firmalarning eng katta daromad va’da qilishlari, 
odatda, ishonchsizroq bo‘ladi. Ularning katta foiz yoki dividend to‘lashi haqidagi 
reklamasi, ko‘pincha omonatchilarni jalb etishning yagona usuli hisoblanadi.
INFLATSIYA
Omonatning eng katta dushmani — bu inflatsiya.
 
Inflatsiya
 
— bu mamlakatda o‘rtacha 
narx-navoning muttasil oshib borishi natijasida pulning qadrsizlanishidir.
Agar mamlakatda iste’mol tovarlarining narxi 3 marta ortsa, demak, aholining 
omonatlari ham shuncha marta qadrsizlanadi. Shuning uchun, kuchli inqiroz davrlarida 
omonatni pul ko‘rinishida saqlash iqtisodiy jihatdan to‘g‘ri emas. Yaxshisi, zudlik bilan 
kelajakda yuqori narxlarda sotish oson bo‘lgan tovarlarni sotib olish kerak bo‘ladi.