Iqtisodiy bilim asoslari 8

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
BOZOR QATNASHCHILARI
10-MAVZU
ISHLAB CHIQARUVCHILAR
Ishlab chiqaruvchilar — tovar va xizmatlarni yaratadigan korxonalar. Ular bir tomondan 
tabiiy resurslarni, ishlab chiqarish vositalarini, ishchi kuchini bozordan sotib olib xaridor 
sifatida qatnashsa, ikkinchi tomondan ishlab chiqargan tovarlari va xizmatlarini, o‘zlariga 
tegishli mulkni bozorda sotib, sotuvchi sifatida ishtirok etadi. Masalan, un ishlab 
chiqaruvchi korxona o‘zi uchun kerakli bino, tegirmon uskunalari, bug‘doyni va ishchi 
kuchini bozordan sotib oladi, ya’ni bozorda xaridor sifatida ishtirok etadi. Shu bilan birga, 
bug‘doydan un ishlab chiqarib, uni bozorda sotadi, ya’ni bozorda sotuvchi sifatida ham 
qatnashadi.
OILA-UY 
XO‘JALIKLARI
DAVLAT
RESURSLAR 
BOZORI
TOVARLAR VA 
XIZMATLAR 
BOZORI
FIRMALAR
12
9
7
6
8
5
11
10
1
2
4
3

---

43
42
43
ISTE’MOLCHILAR
Iste’molchilar — aholi, oila-uy xo‘jaliklari o‘zlari uchun kerakli xizmatlarni, iste’mol 
tovarlarini va turli xil mulklarni xaridor sifatida bozordan sotib oladilar. Ikkinchi tomondan, 
aholi o‘ziga tegishli mulkni bozorda sotadi. Shuningdek, odamlar turli xil korxonalarda 
mehnat qilib evaziga ish haqi oladilar, ya’ni sotuvchi sifatida o‘z ishchi kuchini sotadilar. 
Demak, iste’molchilar — aholi va uy xo‘jaliklari bozorda ham xaridor, ham sotuvchi 
sifatida qatnashar ekan.
Ishlab chiqaruvchilar
 
— tovar va xizmatlarni yaratadigan korxonalar.
Iste’molchilar 
— yaratilgan tovar va xizmatlarni bevosita iste’mol qiluvchi yoki 
ulardan foydalanuvchilar. Iste’molchilar, asosan, o‘z oilalari bilan hayot kechirganligi 
bois, ularni boshqacha