Iqtisodiy bilim asoslari 8

Murosali tanlov
—
bir vaqtning o‘zida bir necha imkoniyatlardan qisman-qisman 
foydalanish.
1 080 000 so‘mga jami 600 kilogramm pecheniy sotib olish mumkin. Lekin Abdullayev 
o‘z mijozlarining ehtiyojlarini qondirish uchun konfet ham, pecheniy ham xarid qilishi 
kerak. Shu bois Abdullayev yarim puli — 540 000 so‘mga 200 kilogramm konfet, qolgan 
yarmiga esa 300 kilogramm pecheniy sotib olishga qaror qildi. Ya’ni, har ikkala imkoniyati 
bilan ham murosaga borib, ulardan qisman-qisman bo‘lsa-da foydalandi. Bunday tanlov 
usuli iqtisodiyotda
 
murosali (yoki aralash) tanlov
 
deb yuritiladi.
100
200
300
400
500
600
100
200
300
400
Konfet miqdori
Pecheniy miqdori
Konfet 
miqdori
Pecheniy 
miqdori
0
600
100
?
?
250
200
300
400
0
Buni yodda tuting!
• 
Cheklanganlik muammosi odamlardan ehtiyojlari uchun zarur tovar va xizmatlar 
orasidan ba’zilarini tanlashni taqozo etadi.
• 
Xuddi odamlarga o‘xshab, hukumat va jamiyat ham tanqislik sezadi, chunki 
ularning ham ehtiyojlari cheksiz, resurslari esa cheklangan bo‘ladi.
1. Abdullayev 1 080 000 so‘m pulning hammasiga yana qanday miqdorlarda konfet va 
pecheniy sotib olishi mumkin edi? Bunday imkoniyatlarning 4 — 5 tasini aniqlab jadvalni 
to‘ldiring.
2. Jadvaldan foydalanib, koordinatalar tekisligida nuqtalarni belgilab, tutashtirib chiqing. 
Koordinata o‘qlari va bu chiziq bilan chegaralangan soha ishlab chiqarish imkoniyatlari 
sohasi deyiladi.
3. Bu soha nima sababdan bunday nom bilan ataladi?
4. Bu soha ichida yotgan (150;250) nuqtaga mos kelgan imkoniyatni tavsiflab 
bering. Bu holatda pul mablag‘idan samarali foydalanilyaptimi? Javobingizni asoslab 
bering.
5. Bu soha tashqarisida yotgan (250;350) nuqtaga mos kelgan imkoniyat haqida nima 
deya olasiz? Bu holat Abdullayevning imkoniyat doirasidami? Javobingizni asoslab 
bering.
6. Pul mablag‘idan to‘liq foydalanilgan imkoniyatlarga mos kelgan nuqtalardan bir nechtasini 
ko‘rsating va grafikda belgilang.

---