«iqtisod-moliya»

Kompaniya (fransuzcha «sovragpiye» so‘zidan) — iqtisodiy faoliyat (ishlab chiqarish, savdo, vositachilik, moliya, sug‘urta va boshqalar) olib borish uchun uyushgan yuridik va jismoniy shaxslar, tadbirkorlar birlashmasidir. Kompaniya deyilganda birlashmalar, shirkatlar, xo‘jalik jamiyatlari, firmalar, korporatsiyalar, ya’ni turli tashkiliy-huquqiy shakllarga ega bo‘lgan korxonalar tushuniladi.
Konsern («sopserp» –«ishtirok», «manfaat» so‘zidan) manfaatlar, shartnomalar, kapital, hamkorlikdagi faoliyatda ishtirok umumiyligi asosida birlashgan korxonalarning yirik birlashmasidir. Aksariyat hollarda, korxonalarning bunday guruhlari shu korxonalar aksiyalarining asosiy qismini o‘z qo‘lida to‘plagan bosh korxona (xolding) atrofida birlashadi. Konsern tarkibiga turli (sanoat, transport, savdo, bank sohasi) tarmoqlariga tegishli, ayrim hollarda dunyoning ko‘pgina mamlakatlarida joylashgan o‘nlab va yuzlab korxonalar ixtiyoriy asoslarda kiradilar. Amalda konsern tarkibidagi korxonalar ilmiy-texnikaviy va ishlab chiqarish taraqqiyoti, shuningdek, investitsiya, moliya, tashqi iqtisodiy faoliyat, korxonalarga xizmat ko‘rsatishni tashkil etish sohasidagi vazifalarni moliyalashtirish asosida faoliyat ko‘rsatadi. Tarmoq, tarmoqlararo konsernlar ham bo‘ladi. Bir korxona faqat bir konsernga kira oladi.

56

Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida O‘zbekistonda moddiy va ishlab chiqarish tarmoq vazirliklari o‘rnida yirik konsernlar («O‘zkimyosanoat», «O‘zdavmashkonsern» va boshqalar) tashkil qilindi.