Investitsiya risklarini pasaytirish yo‘llari. Investitsiya loyihasi ekspertizasi fanidan

Y=
Bu yerda, Y – yo`qotishlar oralig`i darajasi;
YX – yo`qotishlarga olib keluvchi holatlar soni;
S – statistik tahlil qilinayotgan holatning umumiy soni.
1-masala: Faraz qilaylik, investitsiyaga yo`naltirilgan mablag` bo`yicha 200 holatdan 80 holatda 25 ming so`m foyda olmaslik mavjud. Bunda yo`qotishlar oralig`i darajasi (80:200)=0,4 tashkil etadi. Investitsiya loyihasi bo`yicha oraliq yo`qotishlar darajasi va u bilan bog`liq risk darajasi juda yuqori chiqishi mumkin, ya`ni yo`qotishlar oralig`i darajasi O
2) Sub`ektiv usul, bunda investitsiya loyihasidagi barcha me`zonlar bo`yicha ma`lumotlar tahlil qilinishi lozim. Bu usul riskni tahlil qiluvchi ekspertlarning, moliyaviy maslahatchilarning malaka darajasiga asoslanadi. Bu usulda ko`rilishi mumkin bo`lgan zararlar ehtimolini ikkita mezon yordamida baholashga asoslangan:
a) kutilayotgan o`rtacha qiymat;
b) ehtimol qilingan natijaning o`zgaruvchanligi.
Kutilayotgan o`rtacha qiymat tushunchasi loyiha bo`yicha vaziyatning noaniqligi bilan bog`liq bo`lib, erishilishi mumkin bo`lgan barcha natijalarning o`rtacha qiymatidan iborat.
Investitsiya loyihasi bo`yicha ehtimol qilingan natijalar x1va xnqiymatga ega bo`lsa, ularning har birining ehtimolligi pl va pn bo`lsa, kutilayotgan o`rtacha qiymat:
Kutilayotgan o`rtacha qiymat – mavjud qiymatlarga son jihatdan o`rtacha ta`rif beradi va biror bir loyihaga qo`yilgan mablag` tomoniga yoki foydasiga yondashishga yo`l qo`ymaydi. Shuning uchun investitsiya loyihasi bo`yicha qaror qabul qilishdan oldin ehtimol qilingan natijaning o`zgaruvchanlik darajasini aniqlab olish lozim.
Olinishi mumkin bo`lgan natijalarning o`zgaruvchanlik darajasi kutilayotgan natijaning o`rtacha qiymatidan qay darajada farq qilishini ko`rsatadi. Loyihadagi risk darajasini o‘sishiga ta’sir etuvchi omillarni shartli ravishda 2 guruhga bo‘lish mumkin:
1) Obyektiv. 2) Subyektiv
Obyektiv omillarga - firmaga bog‘liq bo‘lmagan omillardir bu inflyatsiya, raqobatlilik, anarxiya, siyosiy va iqtisodiy tanazzul, ekologiya, bojxona to‘lovlari va h.k.
Subyektiv omillar - firma faoliyatini xarakterlovchi omillar - ishlab chiqarish salohiyati, texnik jihozlash texnologik vaziyat darajasi, mehnatni tashkil etish, mehnat unumdorligi darajasi, texnik xavfsizligi darajasi, investorlar bilan shartnoma tilini tanlash va h.k.