«интернаука» Научный журнал №8(231) Март 022 г. Часть Издается с ноября 2016 года Москва 2022 ббк 94 И73 Председатель редакционной коллегии: Еникеев Анатолий Анатольевич

 
Әдебиеттер тізімі: 
1.
Тілеуғалиев О. Алматы “Жазушы” Дене тәрбиесі 
2.
Франклин Фоер Как футбол объясняет мир. Невероятная теория глобализации. - М.:Просвещение- 2006.-
С.570 
3.
Холодов, Ж.К. Теория и методика физического воспитания и спорта/ Ж.К. Холодов, В.С. Кузнецов - М.: 
Академия 2003.С.790. 

---

Журнал «Интернаука» 
№ 8 (231), 2022 г. 
29
САЯСАТТАНУ 
 
ЖАҢА ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ПАТРИОТИЗМ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ДАМЫҒАН 30 ЕЛДЕРДIҢ 
КАТАРЫНА КІРУІНІҢ МАҢЫЗДЫ ШАРТЫ 
Омирзакова Динара Дуйсенбековна 
М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті 
аға оқытушы, Казакстан, Тараз 
 
Өз елiнiң нагыз азаматы болу ушiн, бiрiншiден, әр 
адам онын патриоты болу керек және ез Отанынын 
дамуы мен оркендеуi үшiн барлык күштерiн 
жумсау кажет. Әсіресе бұл бiздiн жастарымызга 
катысты, өйткенi жастар-елдің болашагы.
Патриотизм - бұл оте күрделі термин, ол 
сүйіспеншілік және Отан деген магына білдіреді. 
Біракта, букіл адамдарда суйіспеншілік және Отан 
туралы ар турлi түсiнiк болу мүмкін, әйткені түрлі 
әлеуметтік 
жіктердін 
арасында 
патриотизм 
жайында әр түрлі түсiнiк таралған. Кейбір жастар 
арасында патриотизм сезiмi ате томен. Осындай 
жастар тек езiне унайтын елдерде ғана туру тиiс 
деп санайды. Олар жогары оку орындарды 
тандаганда, кебiнесе тек шетелдегi университеттердi 
тана тандайды. Отан, натриотизм деген угымдар олар 
ушiн тек бос сез гана болып табылады. Негiзiнде, 
студент жастарды уш топка бөлуге болады. Бiрiншi 
топ бул белсенді студенттер, олар жастарга арналган 
букіл мемлекеттiк багдарламаларга, студенттік 
уйiрмелерге, конференцияларга унемi катысады. 
Екiншi топ ен коп жастар, олар негiзiнде байсалды 
адамдар. патриотизм жайлы коп сойлемейдi. Үшiншi 
топ жастар, олар Отан деген угымга немкурайлы 
карайды. Олар шетелдегі университеттерге түскiсi 
келедi және шетелге кетуді армандайды.
Дегенмен, өткiзiлген әлеуметтанулык зерттеулер 
бойынша, казакстандагы жастарда, көбінесе 
патриоттык сезiмi бар [2, 40 б.]. Сонымен бірге, 
Казакстанда патриоттык сезімге байланысты 
мәселелер бар деп мойындау кажет. Оның себебі, 
кейде кейбір адамдар бiздiн жастарға патриотизмдi 
зорлап мiндеттегiсi келеді. Ал шын мәнінде, 
патриотизмге әншейiн шакыруга болмайды, бул 
сезімді үнемі тәрбиелеу кажет. Әр адам өз еліне, 
халкынын улкен iстерiне ортактастык болу керек, 
сонда гана бул адамды оз елiнiн азаматы деп айтуға 
болады. 
Бiздiн студент жастарымыз нағыз патриот болу 
үшін, біріншіден, оларға сапалы, жанжақты білім 
кажет. Ұлттын дамуы көбінесе білім мен ғылынга 
байланысты. Бiлiмi жок әлде бiлiмi нашар коғамда 
патриотизмді дамыту жане тарбиелеу ете киын. Бұл 
сезім бастапкы орта мектепте, ал сонан кейiн 
жоғары оку орындарда озiнiн жалгасын табады. 
Казакстан тарихын зерделеу казакстандык 
патриотизм калыптасуында маңызды рөл атқарады. 
Бұл жерде бiз үшiн, мәселен, XIX гасырдын екiншi 
жартысына емiр сүрген казак ағартушыларынын 
өмiрлiк iс әрекетi үлгi бола ашады. Ш.Уалиханов, 
Ы.Алтынсарин, А.Қунанбаев надандыкка, казак 
халкын канауга карсы шыгып, гылыми бiлiмдер, 
мәдениет, әдiлеттiлiк, акыл-парасат демократия 
идеялары үшiн ардайым күрескен. 
«Мәнгілік ел» деген жалпы аттык патриоттык 
идеяны шоғырландыратын мемлекет. Казакстаннын 
бiрлiгi 
мен 
келсiмнiн 
басты 
принциптері 
«Әралуандыктын бірлiгi» және «Бір ел - бiр тагдыр» 
болып қалыптасқан. Осы мәселені шешу үшін 
Қазакстанда ойланган мемлекеттік тіл саясаты 
жургіледі. Қазақстанда тұратын ұлт өкілдеріне өз 
тілінде сөйлеуге, оз мәдениетін дамытуға жағдай 
жасау керек.
Жастар саясатының бағыттарына келетін болсақ, 
өңірлік деңгейде жас бірлестіктің мемлекеттік 
сүйенішінен дейін жас кәсіпкерліктің дамуының, жас 
таланттар мен ғалымдарды марапаттаудан бастап 
мамандар мен отбасыларды баспанамен қамтамасыз 
етуге дейінгі түрлі бағыттар бойынша жүзеге 
асырылуда. Соған қарамастан, бүгінгі таңда 
қордаланған бірқатар проблемалар мен басым 
мәселелер, шешуді қажет ететін міндеттер бар 
екенін түсінеміз. Біріншіден – жастардың жаң 
жаққа кетуі. Жалған үміттерге ерген жастар жақсы 
өмір іздеп, ірі қалаларда, астанада және шетелде 
өлкеден кетіп жатыр. 
Жас мамандардың қалаға және шетелге кету 
пайызы үлкен болмаса да, ол бірнеше жыл бойы 
тұрақты болып қалды. Ал мұны күрделі мәселе деп 
атауға болады себебі студенттер қауымы, белсенділер 
мен еріктілер, жас мамандар – бүкіл еліміздің 
дамуының қаншалықты табысты болатынын шешуші 
күш. Сондықтан, бүгінгі күні біздің алдымызда аса 
маңызды міндет тұр – жастарды сақтап қалу, бұл 
біздің дамуымызды ұзақ жылдарға қамтамасыз ету 
дегенді білдіреді.
Біз халықтың ең іскер тобына өз қызметін 
дұрыс бағытқа бұруға, оның арман-тілектері мен 
үміттерін жүзеге асыруға көмектесуіміз керек. Әрине, 
біз одан әрі жұмысымызды бұрыннан қалыптасқан 
бойынша жүргізуіміз керек. Ал бұл біздің алдағы 
уақытта да: жастар ашылып, өзін көрсете алатын 
институттарды қалыптастырып, оларға қолдау 
көрсету, жас және дарынды балаларға жан-жақты 
көмек көрсету және түрлі қоғамдық ұйымдармен 
ынтымақтастық орнату дегенді білдіреді. 
Нағыз патриотизм – ең алдымен, тәрбиелі 
патриотизм. Аль Фараби атамыз айтқандай «Жаң 
дүниемізді тәрбиелемей, жетістікке жете алмаймыз» 
Шенеуніктер мен түрлі деңгейдегі сарапшылар 
әскери-патриоттық тәрбие берудің кеңестік 
тәжірибесін жаңғырту қажеттігін айтады. Бұл дұрыс 

---

Журнал «Интернаука» 
№ 8 (231), 2022 г. 
30
көзқарас па және қазірдің өзінде қандай нақты 
қадамдар жасалды? Мектептерде әскери-патриоттық 
тәрбие, 
әдетте, 
ардагерлермен 
кездесулер 
ұйымдастырумен аяқталады. Отансүйгіштікке 
тәрбиелеу мүмкін бе және патриоттық тәрбие тиімді 
болуы үшін не істеу керек? Патриоттық тәрбиені 
қалай және қашан бастау керек? Жастармен жұмыс 
істеу үшін қандай жаңа формалар мен құралдар 
қажет? Қазіргі жастарға үлгі болатын адам бар ма? 
Біздің болашағымыз рухани байлықпен құрылуы 
керек, ал патриотизм де осындай байланыс. Бұл – 
тарихымыз 
бен 
салт-дәстүрімізге, 
рухани 
құндылықтарымызға, мәдениетімізге деген құрмет. 
Бұл біздің еліміз бен оның болашағы үшін 
жауапкершілік. Адамның бойында патриоттық сезім, 
құндылықтар жүйесі, адамгершілік нұсқаулар 
балалық және жасөспірімдік шақта қалыптасады. Бұл 
жерде, әрине, отбасына және бүкіл қоғамға үлкен 
рөл тиесілі. Әрине, білім беру және мәдениет 
саясаты. 
Егеменді мемелекеттiн даму барысында бүкіл 
қазақстандықтарды 
біріктіретін 
және 
біздің 
еліміздің болашағының негізі болып табылатын басты 
құндылықтар жасалган. Осындай кундылыктар 
қазақстандыктардын, 
қиыншылыктардан 
өткен 
тәжiрибесi. Бiрiншiден Казакстанын тауелсiздiгi 
жане Астана; Екіншіден және бiздiн когамдагы 
келiсiм: Үшiншiден денгейдегі руханият. Тертiншiден 
- индустриализацияга жане инновацияларга Ұлттык 
бiрлiк, бейбітшілік зайырлы мемлекет және жогары 
негизделген экономикалык есу: Бесіншіден - еңбеккор 
халык; Алтыншыдан ортақ тарих, мәдениет және тіл; 
Жетіншіден улттык клуiпсiздiк пен бiздiн еліміздін 
дуниежүзілік және аймактык мәселелерді шешу 
процесiне катысуы. Осындай кунлылыктардын 
аркасында біз аркашанда алга карай жылжып 
отырдык елмізді нығайттык және жетістіктерді 
көбейттік. Осындай мемлекеттiк, жалпыулттык 
кунлылыктар жана казакстандык патриотизмнін 
насялык негізі болып табылады. Мақаланың соңында 
орыстың ұлы жазушысы Валентин Пикулдың сөзін 
келтіргім келеді, ол: «Өткенімізді құрметтейік, 
өйткені онсыз бәріміз тамырсыз ағаштар сияқтымыз. 
Біз кешегі адамдардың киелі естелігін – олардың 
қиын да қиын тағдырларымен сыйлайтын боламыз». 
Қазақстан Республикасы ҚСРО-дан кейінгі, 
КСРО қирағаннан кейін ұлтаралык қақтығыстардан 
құтылған, мемлекеттердiн бiрi. Қазiргi танда, барша 
ұлттардын экономикалык, әлеуметтік, мәдени 
дамуына мүмкіндіктер тендiгi қамтамасыз етілген 
көпұлттык, мәдени, поликонфессионалдык мемлекет 
құру iсiнде Қазақстанның жетістіктері айкын көрінеді. 
Практикада ұлттык келiсiмнiн принциптерi, 
Казакстан халкынын бiрлiгi, ұлт қуқыктары мен 
адам құкыктарынын гармониялык уйлесуі жүзеге 
асырылған. Қазақстанның бiрiккен, ынтымақты, 
ұйымшыл, өз Отанын сүйетiн халкы, ез енбегiмен 
онын байлыктарын көбейтіп жаткан халык. Бул 
казакстандык патриотизмнiн iс жузiнде нагыз 
керiнiсi болып табылады. 
Өкінішке орай, соңғы жылдары бұл сезімдер 
әлсірей бастады. Жоғалған идеалдар мен мақсаттар. 
Көптеген адамдардың бар болуы мағынасыз болады. 
Біздің ата-аналарымыздың ұрпағы әлі де саналы 
және нәтижелі нұсқауларға ие, ал біздің жастар бұл 
құндылықтарды көп жағдайда қабылдай алмады, 
бірақ көбіне оны қаламайды. 
Қорыта келе орыстың ұлы жазушысы Валентин 
Пикулдың сөзін келтіргім келеді: «Өткенімізді 
құрметтейік, өйткені онсыз бәріміз тамырсыз ағаштар 
сияқтымыз. Біз кешегі адамдардың киелі естелігін – 
олардың қиын да күрделі тағдырларын есте 
сақтайтын боламыз».