Адам ағзасының қанайналым жүйесінде кейбір кезде «эмболия» құбылысы

---

3 
І КІРІСПЕ 
Адам ағзасының қанайналым жүйесінде кейбір кезде «эмболия» құбылысы 
байқалады. Осы тақырыпты оқып үйрену арқылы медицинада, биологияда 
және фармацияда капиллярлық құбылыстардың табиғаты туралы толық 
ақпарат алынады. Қатты денелерде беттік құбылыстар ең алдымен олардың 
сыртқы бетінде байқалады. Мұндай құбылыстарға тістесу (когезия), жабысу 
(адгезия), жұғу және үйкелісжатады. Беттік құбылыстар дененің ішкі 
беттерінде де болады. Олар кристалдық тор ақауынан туындайды. Қатты 
денені кез келген пішінде бұзу да беттік құбылыстарға жатады. Өйткені бұл 
кезде денеде жаңа бөліну беттері түзіледі. Капиллярлық құбылыстар 
табиғатта, күнделікті өмірде және өндірісте елеулі рөл атқарады. Судың 
топыраққа және әр түрлі кеуек материалдарға сіңуі, керосиннің білтемен 
жоғары көтерілуі, кентасты байыту үшін қолданылатын флотация осы 
капиллярлық құбылыстарға негізделген. 
Капиллярлық әрекет - сұйықтықтың тар түтіктерде көтерілу немесе тау 
жыныстарының түйіршіктері арасындағы сияқты шағын саңылауларға 
тартылу үрдісі. Капиллярлық әрекет, сондай-ақ капиллярлық деп аталады, 
сұйық және қатты материалдардағы молекулааралық тартылыс нәтижесі. 
Капиллярлық әсердің белгілі мысалы - құрғақ қағаз сүлгінің сұйықтықты 
талшықтар арасындағы тар саңылауларға тарту арқылы сіңіру үрдісі.
Белгілі бір сұйықтықтың ұқсас молекулалары арасында болатын өзара 
тартымды күш когезия деп аталады. Бұл күш жаңбыр тамшысын бір бірлік 
ретінде ұстауға жауапты. Когезия беттік керілу деп аталатын құбылысты 
тудырады , ол сұйықтықтан тығызырақ нысандарды сұйықтықтың бетінде 
батпай тұрып ұстауға мүмкіндік береді. Сұйық және қатты ыдыс сияқты екі 
түрлі материал арасында тартымды күш болған кезде, тартымды күш адгезия 
деп аталады. Адгезия – судың стақанның ішкі жағына жабысуын тудыратын 
күш. Егер сұйық пен қатты заттың арасындағы адгезиялық күш сұйықтық 
ішіндегі когезия күшінен үлкен болса, сұйықтық беті суланады және 
ыдыстың шетіне жақын сұйықтықтың беті жоғары қарай қисық болады . 
Біріктіру күші адгезиядан жоғары болған жағдайда сұйықтық 
ылғалданбайтын деп аталады және сұйық беті ыдыстың шетіне жақын төмен 
қарай қисайып кетеді. 

---

4