International Accounting Standard 19

Ҳисоб-китоб қилинганида ҳосил бўладиган фойда ва зарарлар
109 Ҳисоб-китоб қилинганидаи ҳосил бўладиган фойда ёки зарар қуйидагиларнинг фарқидир:
(a) ҳисоб-китоб қилинаётган белгиланган нафақа тўлаш мажбуриятининг келтирилган (дисконтланган) қиймати, бунда унинг ҳисоб-китоб санасида аниқланган қиймати; ва
(б) ҳисоб-китоб нархи, жумладан ҳисоб-китоб билан боғлиқ ҳолда тадбиркорлик субъекти томонидан ўтказилган ҳар қандай тизим активлари ва амалга оширилган тўловлар.
110 Тадбиркорлик субъекти белгиланган нафақа тизимининг ҳисоб-китоби бўйича фойда ёки зарарни тан олиши лозим, қачонки ҳисоб-китоб содир бўлса.
111 Қачонки тадбиркорлик субъекти белгиланган нафақа тизимга асосан таъминланадиган нафақаларнинг қисми ёки барчаси бўйича барча кейинги юридик ёки кўзда тутилган мажбуриятни (тизимнинг шартлари асосида ходимларга, ёки улар номидан, тўланадиган ва актуар фаразларда инобатга олинган нафақаларнинг тўловидан ташқари) бартараф этадиган операцияни амалга оширганда, ҳисоб-китоб содир бўлади. Масалан, суғурта полисини сотиб олиш орқали суғурта компаниясига иш берувчининг тизимдаги сезиларли мажбуриятларининг бир марталик ўтказмаси ҳисоб-китобдир; тизим шартлари асосида, тизим иштирокчиларига уларнинг белгиланган бандликдан-сўнгги нафақаларини олиш ҳуқуқлари эвазига бир марталик пулдаги тўлови ҳисоб-китоб ҳисобланмайди.
112 Баъзи ҳолатларда, тадбиркорлик субъекти жорий ва олдинги даврлардаги ходим хизматига тегишли нафақаларининг айрим қисмини ёки барчасини молиялаштириш учун суғурта полиси сотиб олади. Бундай полисни сотиб олиш ҳисоб-китоб бўлмайди, агарда тадбиркорлик субъекти суғурталовчи суғурта полисида белгиланган ходимларга нафақаларни тўламаганда кейинги суммаларни тўлаш бўйича юридик ёки кўзда тутилган мажбуриятни сақлаб қолса (46-бандга қаранг). 116-119 бандлар тизим активлари бўлмаган суғурта полисларидаги қоплаш ҳуқуқларини тан олиш ва баҳолашга нисбатан қўлланилади.
Тан олиш ва баҳолаш: тизим активлари
Тизим активларининг ҳаққоний қиймати
113 Ҳар қандай тизим активларининг ҳаққоний қиймати дефицит ёки профицитни аниқлашда белгиланган нафақа тўлаш мажбуриятининг келтирилган (дисконтланган) қийматидан чегирилади.
114 Тизим активлари ҳисобот берувчи тадбиркорлик субъектининг фондга тўлаши лозим бўлган тўланмаган бадалларни ҳамда тадбиркорлик субъекти томонидан чиқарилган ва фонд томонидан эгалик қилинадиган ҳар қандай ўтказилмайдиган молиявий инструментларни ўз ичига олмайди. Тизим активлари ходим нафақаларига тегишли бўлмаган фонднинг ҳар қандай мажбуриятлари, масалан, тижорат ва бошқа кредиторлик қарзлари ва дериватив молиявий инструментлардан юзага келадиган мажбуриятлар ҳисобига камайтирилади.
115 Қачонки тизим активлари тизимга асосан тўланадиган айрим ёки барча нафақаларнинг суммаси ва муддати билан аниқ мос келадиган шартли таснифланадиган суғурта полисларини ўз ичига олганда, ушбу суғурта полисларининг ҳаққоний қиймати тегишли мажбуриятларнинг келтирилган (дисконтланган) қиймати бўлади деб ҳисобланади (бунда суғурта полисларига асосан олинадиган суммалар тўлиқ қопланадиган бўлмаганда талаб этиладиган ҳар қандай камайтиришга шартли равишда).