Intellektual tizimlar

 

Takrorlash uchun savollar: 

1. 

Sun’iy intellektni ta’riflang. 

2. 

Ekspert tizimi nima? 

3. 

Bilimlar muhandisining vazifalari. 

4. 

ET loyihalanishining instrumental muhitiga nimalar kiradi? 

5. 

Ekspert tizimlarining oddiy dasturlardan farqlari. 

 

II. EKSPERT TIZIMLARI TARKIBI. BILIMLAR BAZASI. 

2.1. Bilimlarni taqdim etish usullari 

ETni asosini Feygenbaum, S. Osuga, R. Forsaytlar qo‘yishgan. Ekspert tizimi 

uning qismlari bilan o‘zining uzviy bog‘liqligini ko‘rsatadi: 

• 

Bilimlar bazasi - BB; 

• 

Mantiq chiqarish mashinasi - MChM; 

• 

Ifodalash ichki tizimi - IIT; 

• 

Bilimlar bazasi tahrirlagichi; 

• 

Bilimlarni egallash (o‘rganish) moduli. 

---

20 

 

1. 

ETni  qurishdagi  eng  murakkab  masalalardan  biri  bilimlar  bazasi  tizimini 

qurish va uni to‘ldirish hisoblanadi. Bu ikki bosqich o‘zaro yo‘nalishli (bir biriga 

bog‘liq),  ikkinchi  bosqichdan  birinchi  bosqichga  o‘tish  mumkin,  shu  bilan  birga, 

ekspertdan  olingan  bilim  boshlangich  BBga  mos  tushmasligi  mumkin.  U  faqat 

faktlar,  tavsiflangan  muammolar  maydoni,  shuningdek,  bu  faktlarni  o‘zaro 

aloqasidan iborat. Bilimlar bazasi markazida qoidalar joylashadi.  

Qoida  berilgan  aniq  holatda  nima  natija  kelib  chiqishini  aniqlaydi  va  ikki 

qismdan iborat bo‘ladi: bajarilishi yoki bajarilmasligi mumkin bo‘lgan shart va agar 

shart  bajarilganda  kelib  chiqadigan  harakatdan  iborat.  Ekspert  tizimida 

foydalanilgan barcha qoidalar tizim qoidasini ifodalaydi, hatto oddiy tizimlar ham 

bir  necha  ming  qoidadan  tashkil  topishi  mumkin.  Bilimlarning  barcha  ko‘rinishi 

predmet  maydoni  o‘ziga  xosligiga  bog‘liq  va  shu  yoki  boshqa  hollarda  

loyihachining mahorati (bilimlar muhandisi) adekvatlik darajasi bir yoki bir necha 

semantik  modellar  yordamida  tasvirlash  mumkin. Eng  keng  tarqalgan  modellarga 

mantiqiy, mahsuliy, freymli va semantik tarmoqlar kiradi. 

2.