Институционал ўзгаришларнинг иқтисодий ўсиш ва турмуш

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ
2019, 8(128)
эришилса­да, бу аҳоли турмушини реал кўрсат­
кичларда ўзгартирмаслиги аниқ.
Эскидан амал қилаётган институтларнинг янги­
лари билан ёнма­ён фаолият кўрсатиши муайян 
вақт оралиғида чизиқли ўзгаришларни таъминлаш 
эҳтимоли мавжуд. Агар иқтисодий ўсиш ва аҳоли 
фаровонлиги ўртасидаги тўғридан­тўғри боғлиқ­
ликни институционал ўзгаришларни жадаллашти­
риш орқали таъминлаш мумкин бўлса, бу ҳолат 
доимий шундай давом этади, деб ҳисоблаш манти­
қий бўлмайди. чунки институтларнинг барчаси ҳам 
узлуксиз ўзгаришда бўлмайди. Уларнинг айрим­
лари барқарордир. чунки бозор иштирокчилари 
ўзаро муносабатларни ўрнатишда ҳар доим ҳам 
мавжуд қоидаларни тез­тез ўзгартиришдан ман­
фаатдор бўлмайди.
Институтларнинг барқарорлашувидан давлат, 
жамият аъзолари, хўжалик юритувчи субьектлар 
ҳамда хорижий ҳамкорлар бирдай манфаатдор 
бўлган ҳолдагина кутилган юқори натижани қўлга 
киритиш мумкин. Янги институтларнинг шаклла­
ниши эса, аввало, ижтимоий­иқтисодий эҳтиёж­
лардан келиб чиқиши керак. Агар саноат ишлаб 
чиқариши эски техника­технологияларга таянган 
бўлиб, жамиятнинг талаб­эҳтиёжлари эса кўпроқ, 
сифатлироқ товар ва хизматларни ишлаб чиқа­
ришни тақозо этса, бу ҳолда кутилаётган янги 
инсти тутлар илғор техника ва технологияларни 
жадал ўзлаштиришни таъминлаб бериши зарур. 
шундай вазият бўлиши мумкинки, эски инсти­
тутлар тўлиқ қувватда ишлай олмай қолади, янги­
лари эса тўлиқ қувватда ишлаш даражасига чиқиб 
келмаган бўлади. Бу ҳолда институционал бўшлиқ 
юзага келиши эҳтимоли юқори бўлади. Яъни, ҳар 
икки типдаги институтлар кутилган самара бериб 
фаолият кўрсатмайди. 
Бу вазиятда норасмий 
институтлар фаоллашиб, «яширин иқтисодиёт» 
кўлами ортиши мумкин. Шунинг учун давлат