Инсон психик тараққиётини тушунтиришга асосий назарий ёндашувлар Уразбаева Д. А

Америкали психолог ва социолог Дж.Болдуин ўзининг даврида нафақат билиш балки эмоционал ва шахсий ривожланишларни ўрганишга ундаган.

• Америкали психолог ва социолог Дж.Болдуин ўзининг даврида нафақат билиш балки эмоционал ва шахсий ривожланишларни ўрганишга ундаган.
• Ижтимоий муҳит туғма қобилиятлар билан бир қаторда унинг томонидан ривожланишнинг муҳим омили сифатида киритилган, чунки одамни нормалари қадриятлари ва ўзига бўлган баҳоси тизимли жамият ичида содир бўлади.
• Болдуин биринчилардан бўлиб, ўйиннинг ижтимоий ролини келтириб ўтди ва уни ижтимоийлашув инструменти сифатида кўрган. У одамни мураккаб ижтимоий муносабатлар тизимидаги ҳаётга тайёрлашни келтириб ўтади.

Болдуин болаларни билимини ривожланишини концепциясига асосланади. Унинг таъкидлашича билишнинг ривожланиши бир неча босқичларни ўз ичига олади:

• Болдуин болаларни билимини ривожланишини концепциясига асосланади. Унинг таъкидлашича билишнинг ривожланиши бир неча босқичларни ўз ичига олади:
• - туғма ҳаракатлар рефлексларини ривожланиши билан бошланувчи,
• - Сўнгра нутқни ривожланиш босқичи ,
• мантиқий тафаккур босқичи.

Болудин тафаккур ривожланишини махсус механизмларни ажратган ассимиляция (муҳит таъсирини интериоризацияси).

Болдуиннинг назариясини бу ҳолатлари Ж.Пиаженинг қарашларига таъсир этди.

З.Фрейд

• Мен (Эго) шахсни рационал ва англанувчи қисм.у биологик етилишга кўра,ҳаётнинг 12 ва 36 ойлари орасида юзага келади ва реаллик принципи билан бошқарилади. Эгонинг вазифаси содир бўлаётганларни тушунтириш ва инсонни хулқини шундай тузиш керакки, уни инстинктив талаблари қондирилиши, жамиятнинг ва онгнинг чекловлари бузилмаслиги керак. Эгонинг ҳамкорлигида индвид ва социум ўртасидаги низо ҳаёт мобайнида сустлашиши керак.
• Олий –Мен (Супер Эго) шахснинг тузилмавий таркиби сифатида энг охирида 3-6 ёшлар орасида шаклланади. Супер Эго инсон уни мослашишини ифодалайди ва бу жамиятда қабул қилинган нормаларни амал қилишини қаттиқ назоратга олади.
• Ид ва Супер Эго тарафидаги анъаналар одатда низоли характерга эга бўлиб, бу хавотирланиш, асабийлашишни келтириб чиқаради. Бунга жавобан Эго бир қатор ҳимоя механизмларини яратади ва қўллайди. Улар сиқиб чиқариш, рационаллаштириш, сублимация, проекция, регрессия ва бошқалар.