|
Оламнинг универсал алоқалари ва ривожланиш. Фалсафанинг қонун ва категориялари Ўзгаришларнинг умумий хусусияти - табиатнинг ўзгарувчанлиги
- фалсафий билимларнинг
- махсус бўлими – диалектика
Фалсафа тарихида ҳаракат ҳақидаги тасаввурлар - миқдор жиҳатидан
- оддий жойдан-жойга
- кўчиш
- узлукли ва узлуксиз
- нарса ва
- жараёнларнинг
- ўзаро нисбати
- барқарор ва
- ўзгарувчан нарса
- ва жараёнларнинг
- ўзаро нисбати
Ҳамма нарса оқиб, ўзгариб туради.Айни бир вақтда дарёга икки марта тушиб бўлмайди - ҳар қандай
- ҳаракат
- манбаи
- ички
- жараёнларнинг
- қарама-қаршилиги
Аристотель борлиқнинг турлари қанча бўлса, ҳаракат ва ўзгаришларнинг турлари ҳам шунча Зенон апориялари амалда мавжуд қарама-қаршиликларни кўрсата олган - муҳокамадаги
- зиддият
- туфайли ҳал этиб
- бўлмайдиган
- ҳолат
- ҳал этилиши
- мушкул бўлган
- ҳолат
- вужуди мумкиннинг
- ички моҳиятидан ке-
- либ чиқади. ашёлар,
- воқеаларда содир
- бўладиган ўзгариш,
- осойишталик
- билан мавжуд
- бўлади
- вужуди
- мумкиннинг
- ички моҳиятидан
- келиб чиқади, ашёлар,
- воқеаларда
- содир бўладиган
- Ўзгариш, осойишталик
- билан мавжуд бўлади
Уйғониш даври - унга хос бўлган
- руҳ
- томонидан
- ҳаракатга
- келтирилади
Янги давр механикаси - ташқи
- куч
- таъсир ҳаракатга
- келади
- П.Гольбах
- ҳаракат механизмини икки
- турини фарқлашни таклиф қилди
- жисмларнинг жойдан-жойга
- кўчишидан иборат бўлган
- массалар ҳаракати
- муайян жисмга хос энергияларга,
- яъни моҳиятга, бу жисм ташкил
- топган материянинг кўринмас
- молекулалари уйғунлиги, таъсири ва
- қарши таъсирига
- боғлиқ бўлган ички ва яширин ҳаракат
- Классик
- метафизиклар
- ҳаракат деганда
- Диалектика
- тарафдорлари
- ҳаракат деганда
- жисмнинг
- шу вақтда шу жойда,
- бошқа вақтда бошқа
- жойда бўлишини
- тушунади
- ҳаракатнинг зиддиятли
- эканлигини
- якдиллик билан тан олади
- Ҳозирги замон фалсафасида
- «ҳаракат» тушунчаси.
- «Кенг» маънода умуман ҳар қандай ўзгариш ҳақидаги
- тасаввур сифатида талқин қилинади. Ҳаракатни уму-
- ман ўзгариш сифатида тушуниш ҳаракат турларининг
- бутун ранг-баранглигини унинг муайян бир турига боғ-
- лаш тўғри эмаслиги ҳақида огоҳлантиради ва ҳаракат
- шаклларининг умумий хусусияти ва бир-бирига айла-
- ниш қобилиятига ишора қилади. «Умуман ўзгариш»
- деганда, бизнинг улар ҳақидаги фикр-мулоҳазаларимиз-
- дан қатъий назар, объектив мавжуд бўлган барча ўзга-
- ришлар, турли жараёнлар назарда тутилади.
- Фанда тарихан ҳаракатни тушунишнинг икки концепцияси мавжуд
- Метафизик субстанционализм
- Объектнинг унга хос қандай ҳаракат хос бўлмаган ҳолда ўз ўзидан мавжуд бўлиш;
- Ҳаракат объектга қандайдир ташқи таъсир натижаси;
- Субстанциянинг мутлақлаштирилиши
- Умуман субстанциянинг инкор =илиниши;
- Ҳеч қандай бошловчисиз соф ҳаракатнинг мавжудлигини эълон =илиниши;
- Ҳаракатнинг мутлоқлаштирилиши
- ҲАРАКАТ ҲАҚИДАГИ ТАСАВВУРЛАРНИНГ ШАКЛЛАНИШИ
- Объектив борлиқнинг
- миқдор ва сифат
- ўзгаришларини
- ифодалаш
Ҳаракат ва ҳаракатсизликнинг ўзаро нисбати - табиий жараёнлар
- ўзгариши
- ҳодисалар
- ҳолатларининг
- ўзгариши
- Фалсафада ҳаракат
- нафақат турли
- жисмларнинг
- маконда
- механик силжиши
Бирон-бир табиий объект ёки ҳодисани уларнинг табиий ҳолатида англаб етмоқчи бўлсак, «ҳаракат» тушунчасини четлаб ўтишимиз мумкин эмас. - узлуксиз
- ҳаракатдаги
- элементар
- зарралар
- тинимсиз
- ўзгариш
- жараёнини
- Ҳаракатсизлик
- ҳолатидаги
- нарса
- материядан
- ажралмас ва
- мутлақ
- Ҳаракат – материянинг ажралмас хусусияти
- Материянинг ўзидан келиб чиқади (ундаги мавжуд қарама-қаршиликлар, уларнинг ягоналиги ва кураши);
- Барча нарсани ўзида қамраб олувчи (ҳамма нарса ҳаракатда, итарилади ва тортилади, атом ҳамда майда зарралар; тирик организмнинг доимий фаолияти давом этади – юрак, овқат ҳазм қилиш тизимининг ишлаши, физикавий жараёнлар давом этиши; кимёвий элиментлар ҳаракатланиши, тирик организмлар ҳараатланиши, дарёларнинг оқиши, табиатда моддаларнинг айланма ҳаракати содир бўлиши, жамият доимий такомиллашиб бориши; Ер, бошқа қоинот жисмлари ўз ўки ва Қуёш (юлдузлар) атрофида айланиши; галактикаларда юлдузлар тизими ҳаракатланиши, галактикаларнинг эса оламда ҳаракатланиши кузатилади;
- Доимий равишда (ҳар доим мавжуд; ҳаракат баъзи шаклларининг ўрнига янгилари вужудга келади.
- Сифатий – материя ўзининг ўзгариши, ички тузилишининг қайта қурилиши ва янги моддий объектлар ҳамда уларнинг сифатий хусусиятининг вужудга келиши.
- Динамик ҳаракат – эски шакл доирасида мазмуннинг ўзгариши, илгариги моддий шаклларнинг «потенциалини очиш»
- Популяциявий ҳаракат – объект тузилишининг тубдан ўзгариши, бунинг натижасида янги объект вужудга келади, материя бир шаклдан иккинчисига ўтади. Популяциявий ҳаракат-ўзгариш эволюцион ҳамда «эмержмент» (ҳеч нарсага асосланмаган портлаш йўли билан) йўли билан содир бўлиши мумкин.
- Миқдорий – материя ва энергиянинг майдондаги кўчиши
- Ҳаракат
- (ҳар қандай ўзгариш ва умуман ўзаро таъсир)
- Ҳаракатнинг асосий шакллари
- ҲАРАКАТ ШАКЛЛАРИНИНГ КЛАССИФИКАЦИЯСИ
- Материя ҳаракатининг геологик шакли
- Материя ҳаракатининг геологик шакли мавжудлиги
- ҳақидаги тахминни қабул қилсак, материянинг мазкур
- шакли механик, физик ва кимёвий ўзаро таъсирларни
- ўз ичига олган дастлабки синтез сифатида амал қилади.
- Бу қадимги “хаос” категориясида ўз аксини топади.
- Мазкур категория нафақат тартибга солинмаганлик ва
- тартибсизлик далили сифатида, балки стихияли шакл-
- ланиш тамойили сифатида ҳам талқин қилинади. Бу
- ҳолда органик дунё вужудга келишидан олдинги та-
- биат механик, физик ва кимёвий жараёнларнинг олға
- қараб ривожланишидан эмас, балки уларнинг умумий,
- дифференциацияланмаган ўзаро таъсиридан
- ташкил топади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
