Ingeneriyasi

1.8. – rasm. Reaktsiya tezligining vodorod ionlari miqdoriga bog`liqligi. 
 

---

 
58 
Optimal  pH  da  faol  markazning  funktsional  guruhlarini  reaktsiyaga 
kirishish qobiliyati ortiqcha. Kuchliroq, substrat ham fermentning bu guruhlari 
bilan qulay shaklda bog`lanadi. 
Fermentativ  reaktsiyalarning  pH  ga  bog`liqligi  amaliy  ahamiyatga  ega. 
Avvalo  ferment  faolligini  aniqlash  shu  fermentga  optimal  bo`lgan  pH  da 
o`tkaziladi.  Buning  uchun  kerak  pH  qiymatiga  ega  bo`lgan  bufer  eritmasi 
tanlanadi. 
Fiziologik  sharoitda  pH  qiymati  deyarli  o`zgarmaydi,  lekin  organizmning 
ma‟lum  bir  qismida  pH  o`zgarishi  mumkin.  Masalan,  mushaklarning  jadal 
ishlashi natijasida to`plangan sut kislotasi qisqa vaqt ichida mushak to`qimasida 
pH  ning  kislotali  muhitga  o`tkazib  fermentativ  reaktsiya  tezligini  ham 
o`zgartiradi. 
Har bir fermentning pH optimumini bilish amaliy meditsinada ahamiyatga 
ega. Masalan, pepsin ta‟sirida oshqozonda oqsillarni faol gidrolizlanishi kuchli 
kislotali  muhitni  talab  etiladi.  Shu  sabab  endogen  pepsinning  faolligini 
tiklashda kislotali moddalar qabul qilinadi. 
Kerakli  pH  muhitni  hosil  qilishda  pepsin  preparati  xlorid  kislotasi  bilan 
birga qabul qilinadi.