Infratuzilmasi kafedrasi transport infratuzilmasis

Xalqaro avtomobil transporti va kommunikatsiyalarning investitsion faoliyatini samarali boshqarish amaliyotini rivojlantirish
ATT korxonalarining investitsion faolligini oshirish uchun bir qancha makroiqtisodiy omillar o‘z ta’sirini o‘tkazadi.
Ushbu omillarning har biri investitsion muhitning jozibadorligi va faolligiga qay darajada ta’sir ko‘rsatishini, sohaga investitsiyalarni jalb etish va samaradorligiga ta’siri korrelyatsiyalanishini aniqlash qo‘shimcha ravishda chuqur ilmiy tahlil va tadqiqotlarni o‘tkazishni talab etadi.
Ta’kidlash mumkinki, ATT korxonalari, yuk tashuvlar, yo‘llar qurishni loyihalashtirish, ularni ekspluatatsiya qilish, servis tizimi, infratuzilma va boshqa korxonalarning tashqi investitsiyalarni jalb qilishning potensial imkoniyatlarini alohida baholash zarur. Shuning uchun, ATTning investitsion jalb qiluvchanligini belgilovchi asosiy ko‘rsatkichlar tizimi aniqlandi va ma’lum bir tavsifga keltirildi.
Tadqiqotlar natijalariga ko‘ra, respublikamizda ATTda investitsion qo‘yilmalar samaradorligini baholash va ularni boshqarish mexanizmlarini takomillashtirish borasida quyidagi taklif va tavsiyalar ishlab chiqildi:
ATTda investitsion qo‘yilmalar samaradorligini baholashda zamonaviy tavakkalchilik menejmenti tizimini rivojlantirish;
ATTda investitsion qo‘yilmalar samaradorligini baholashda avtomobil transorti korxonalaridagi ichki infratuzilma holatini baholashga muhim e’tibor qaratish; aniq bir korxona uchun uning maqsadlariga mos bo‘lgan mezonlar sub’yektiv tavsifga ega bo‘lganligi uchun investitsion loyihani o‘ta murakkab bo‘lgan, yagona mezon yordamida baholashni amalga oshirish mumkin emasligini e’tiborga olish.
Quyidagi holatlarda investitsion mablag‘larni loyihalarga yo‘naltirish maqsadga muvofiq bo‘ladi:
qo‘yilmaning sof foydasi, uning bank depozitiga joylashtirilgandagi
sof foydasidan ko‘p bo‘lsa; investitsiyaning rentabelligi inflyatsiya darajasidan yuqori bo‘lsa; vaqt omilini hisobga olgan loyihalarning investitsion qo‘yilmalari rentabellik darajasi muqobil qo‘yilmalar rentabelligidan yuqori bo‘lsa; aktivlarning loyihani amalga oshirgandan keyingi rentabelligi oshsa va hamma holatlarda qarz mablag‘lari hisob stavkasidan yuqori bo‘lsa;
ATTning ko‘rib chiqilayotgan investitsion loyihasi, tashkilotning bosh strategiyasiga mos ishlab chiqarishning ratsional tuzilmasi, xarajatlarning qoplanish muddati, xarajatlarning qoplash manbalari mavjudligi, barqaror moliyaviy qo‘yilmalarning ta’minlanganligi va boshqa nuqtainazarlarga mos bo‘lsa.
Xalqaro yo‘nalishlarda yuklarni tashish ishlarini tashkil etish uchun xalqaro standartlarga javob beradigan avtomobil transporti vositalarini sotib olish bank kreditlari yoki lizing asosida amalga oshirilishi mumkin. Shu sababli, investitsiyalar samaradorligini baholash masalasi tadqiqotning muhim tarkibiy qismi hisoblanadi.
Ushbu masalalarga yechim topishda: 1) Ma’lum bir xalqaro yo‘nalish uchun xarajatlar tarkibini tahlil etish; 2) Investitsiyalar samaradorlik ko‘rsatkichlarini aniqlash lozim bo‘ladi.
Transport operatorlari faoliyatida transport vositalarini soz holatda ushlab turish uchun katta miqdordagi ekspluatatsion xarajatlarni sarflash talab etiladi. Ma’lumki, transport vositalarining ekspluatatsiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan xarajatlarning katta qismini yoqilg‘i tashkil qiladi.
Mazkur ishda aynan ushbu masalaga nisbatan ko‘proq e’tibor qaratilib, EURO – 4 va 5 standartiga mos keladigan egarli tyagachlarning (og‘ir yuklarni tortuvchi avtomobil) beshta turli markalari va ulardan foydalanishning rentabellik darajasi o‘zaro solishtirildi (-jadval). -jadval