Informatika 2017 uzb indd

8-dars. AMALIY MASHG‘ULOT

1. O‘tkazishni bajaring:

a) 23511

6

 

→

 

?

7

b) 1102

3

 

→

 

?

9

d) 6317

8

 

→

 

?

10

e) A90

11

 

→

 

?

16

f) 122122

3

 

→

 

?

13

g) 1236

8

 

→

 

?

4

h) DED

15

 

→

 

?

16

i) 4152

7

 

→

 

?

10

j) AC2

14

 

→

 

?

5

{

{

{

{

{

---

36

I bob. Axborot

2. Hisoblash natijasini aniqlang:

a) Ikkilik sanoq sistemasida 1001

 

·

 

101–1110+111 ifodani hisob 

lang;

b) Ikkilik sanoq sistemasida 11

 

·

 

101+110

 

·

 

111 ifodani hisoblang;

d) Sakkizlik sanoq sistemasida 72

 

·

 

5 ko‘paytmani hisoblang.

3. Quyidagi vazifalarni bajaring:

a) 1208

9

+2012

3

 yig‘indi qiymatini 10 lik sanoq sistemasiga o‘tka­

zing;

b) 12

12

 

·

 

15

15

–10010111

2

 ifoda qiymatini 6 lik sanoq sistemasiga 

o‘tkazing;

d) A0DC

16

+110

8

 

·

 

11

16

–106

10

+10000

2

–500

10

+120

4

 ifoda qiymatini 

10 lik sanoq sistemasida hisoblang va natijani 16 lik sanoq siste­

masiga o‘tkazing.

9-dars. AXBOROTLARNING KOMPYUTERDA 

TASVIRLANISHI

Ma’lumki, kompyuterlar elektr toki asosida ishlaydi. Kompyuter 

maxsus qurilmada tokning borligi yoki tok yo‘qligi holatlarini 

axborot deb oladi. Ikkinchi tomondan, axborotlarni kodlash uchun 

kodlash sistemasi kamida ikkita belgidan iborat bo‘lishi yetarli. 

Shu asosida axborotlarni kompyuterda kodlash bilan bog‘liq 

masalani ko‘rib chiqamiz.

Axborotni ikkita belgi yordamida kodlash

Aytib o‘tilganidek, kompyuter belgilarning o‘zini emas, balki shu 

belgilarni ifodalovchi signallarni farqlaydi. Bunda belgilar signalning 

ikkita (magnitlangan yoki magnitlanmagan; tok bor yoki tok yo‘q 

va h.k.) qiymati bilan ifodalanadi. Shartli ravishda bu signalning 

birinchisini 1 raqami bilan, ikkinchisini esa 0 raqami bilan bel­

gilash qabul qilingan bo‘lib, bunday kodlash