Industrial iqtisodiyot

12.3. Aylanma fondlari elementlaridan foydalanish ko’rsatkichlari va 
mahsulotning material sigimi
. 
Sanoat ishlab chiqarishining o’zluksiz va barqaror rivojlanishini ta’minlash, 
yuqori sifatli va arzon xilma-xil mahsulotlarni ko’plab ishlab chiqaradigan 
korxonalarning raqobatbardosh bo’lishiga erishish, ularning moliyaviy ahvolini 
yaxshilash ko’p jihatdan aylanma mablag’larning xajmiga, sifatiga va ulardan 
oqilona foydalanishga bog’liq. SHu sababli ham Respublikamiz Birinchi Prezidenti 
Islom Karimov 1997 yil 9 iyulda “Aylanma mablag’larning saqlanishi va o’z vaqtida 
to’ldirib turilishi uchun ma’suliyatni oshirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi maxsus 
farmonga qo’l qo’ydi.
Ushbu farmonda Respublikaning ayrim vazirliklari, idoralari va 
korxonalarida moliyaviy ahvol qoniqarsiz bo’lib qolayotganligi, o’z aylanma 
mablag’larini saqlashga e’tiborsiz bo’lishi, shuningdek katta miqdordagi mablag’lar 
debitorlik qarzlariga ishlatib yuborilayotgani, tayyor mahsulotning normativdan 
ortiqcha qoldiqlari tarzida o’lik xolatga keltirilayotganligi qayd etildi.
Keyingi 15 yil ichida bu kamchiliklarga barham berildi. Natijada aylanma 
mablag’larning aylanishi tezlashtirildi va ulardan samarali foydalanishga erishildi. 
Kelgusida yalpi ichki mahsulotning yuqori sur’atlar bilan o’sishiga erishish, 
diversifikatsiya qilingan va raqobatbardosh iqtisodiyotni shakllantirish va uning 
rivojini jadallashtirish aylanma mablag’lardan yanada yaxshiroq foydalanishni 
taqozo etadi. 
Bu borada sanoat ishlab chiqarishi oldiga qo’yilgan vazifalarni bajarish 
quyidagilarni amalga oshirishni talab qiladi: 
-
fan-texnika taraqqiyoti va innovatsion faoliyat natijalarini keng qo’llashni; 
-
ishlab chiqarishning barcha jarayonlarida ilmiy jihatdan asoslangan 
me’yor va me’riylar (normativlar) tizimini yaratishni; 
-
korxonalar o’rtasidagi o’zoq muddatli xo’jalik aloqalarini yanada yuqori 
darajaga ko’tarish va ishlab chiqarish kooperatsiyasidan keng foydalanishni; 

---

-
korxonalarning moddiy-tovar boyliklarida band bo’lgan yirik miqdordagi 
pul mablag’larini tegishli va adresli maqsadlarga saflashni; 
-
ishlab chiqarishni boshqarish va tashkil etishni takomillashtirish optimal 
shakllarini keng qo’llash.