KO’RDIM_______________”_____20__-YIL Sana__________________ DARS MAVZUSI HUJAYRA IRSIYATINING O‘ZGARISHIGA OLIB
KELADIGAN JARAYONLAR
Darsning ta’limiy maqsadi: Mavzuga oid biologic bilimlarni shakllantirish,tayanch tushunchalar va asosiy terminlar mohiyatini tushuntirish
Darsning tarbiyaviy maqsadi: O’quvchilarning ilmiy dunyoqarashini kengaytirish orqali ularga estetik, ekologik tarbiya berish.
Darsning rivojlantiruvchi maqsadi: O’quvchilarda milliy qadriyatlar, vatanga muhabbat tuyg’ularini shakllantirish,ularni mustaqil fikrlashi va darslik bilan mustaqil ishlash ko’nikmasini rivojlantirish.
Kompetentlikni shakllantiruvchi maqsadi:O’quvchilarda umumiy va fanga oid xususiy kompetensiyalarni rivojlantirish.
a) Kommunikativ kompetensiya b) Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
c) Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi d) Milliy va umummadaniy kompetensiya
e) Matematik savodxonlik fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish kompetensiyasi
f) O’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi
Fanga oid kompetensiya:
Биологик объектларни таниш, уларда борадиган жараёнлар- ни тушуниш ва изохлаш компетенцияси
Darsning jihozlari :Plakatlar , kimyoviy moddalardan na’munalar , Plakatlar , kimyoviy moddalardan na’munalar , kimyoviy jihozlar
Darsda qo’llaniladigan metod : Aralash , Interfaol metodlar.
Darsning borishi: Salomlashish Ma’naviyat daqiqasi
Davomatni aniqlash Darsga tayyorgarlik nazorati
O’tilgan mavzularni takrorlash,uyga berilgan vazifani tekshirish YANGI MAVZU BAYONI:Gen muhandisligi maqsadi – rekombinant DNK yaratish va shu asosda organizm uchun foydali yangi belgilarni va xususiyatlar hosil qilishdir.Tabiatning o‘zida ham shu kabi rekombinatsiya jarayonlari yuz berishi
kuzatiladi. Viruslar, faglar, bakteriyalar o‘zidagi genetik moddani boshqaorganizmlarga o‘tkazish xususiyatiga ega.Rekombinantlar hosil bo‘lishining 3 xil usuli mavjud: transformatsiya,transduksiya, konyugatsiya.Amerika olimlari Lederberg va Tatum 1946-yilda bakteriyalarda jinsiyjarayonlar sodir bo‘lishini aniqladilar. Bakteriyalarda jinsiy jarayonlar genetik1271 – Tirik S-
qilinganda sichqon tirik qoladi3 – Qizdirish yo‘li bilan zararsizlantirilganS-shtamm sichqonga inyeksiyaqilinganda sichqon tirik qoladi4 – Qizdirish yo‘li bilan zararsizlantirilgan
S-shtamm va tirik R-shtamm aralashtirilibsichqonga inyeksiya qilinganda sichqon o‘ladi.
5 – Sichqon qonidan tirikS-shtamm hujayralari topiladimaterial donor hujayra DNKsining bir qismi retsipiyent hujayraga beriladi va uningDNKsi bilan qo‘shiladi. 1940-yillarga kelib xromosomalar tarkibini o‘rganishchuqurlashdi. Xromosoma tarkibi DNK va oqsildan iboratligi aniqlandi. Bu
davrda ko‘pchilik olimlar irsiyatning asosi oqsil deb tushunar edilar. Keyinchalikirsiyatning asosi oqsil emas, nuklein kislotalar bilan bog‘liqligi isbotlandi.Organizm belgi va xususiyatlarining nasldan naslga o‘tishida nuklein kislotalarmuhim ahamiyatga ega ekanligi 1928-yili Angliya bakteriologi Frederik Griffi t,keyinchalik 1944-yilda amerikalik mikrobiolog-genetik O.Everi bakteriyalar
ustida olib borgan tajribalarida aniqlandi. DNKning genetik roli birinchimarotaba pnevmoniya (zotiljam) kasalligini qo‘zg‘atuvchi yumaloq shakldagibakteriyalar – pnevmokokklarda isbot langan.