Ilmiy tadqiqot markazi

Калит сўзлар
:
 
молиявий маркетинг, молиявий менежмент, молиявий хизматлар, 
молиявий активлар, кумулятив даромад, рақобат, банк хизмат 
 
Иқтисодиётнинг 
рақамли 
трансформацияси 
шароитида 
молия
-
кредит 
ташкилотлари фаолиятига маркетингни жорий этиш зарурий ҳақиқат бўлиб, бизнес 
самарадорлигини ошириш ва банк операциялари хавфини камайтиришга ёрдам беради. 
Банклар ҳам тактик, ҳам стратегик режалаштиришда маркетинг комплексидан жадал 
фойдаланади, ўз ташкилотларининг рақобатбардошлигини оширади ва бозорнинг 
маълум қисмини эгаллашга интилади.
Мавжуд вазият молиявий хизмат кўрсатувчи ташкилотларнинг жамиятдаги 
мавқеини ўзгартиради, уларнинг рақобатбардош фаолиятини шакллантириш ва 
ривожлантириш жараёнларини тобора мураккаблаштирмоқда. Шу билан бирга, молиявий 
хизматлар кўрсатувчи корхоналар фаолиятининг мавжуд тизимлари асосан 
бошқарувнинг анъанавий усулларига асосланган мослашувчан хусусиятга эга. Маркетинг 
ёндашуви 
молиявий 
маҳсулотларнинг 
рақобатбардошлигини 
ва 
молия 
ташкилотларининг бозор самарадорлигини оширадиган янги ёндашувлар ва 
технологияларни шакллантиради.
Кейинги йилларда молиявий маркетинг масалалари хорижлик ва маҳаллий 
иқтисодчилар томонидан кенг тадқиқ этилмоқда.
Россиялик иқтисодчи Литовских А.М. фикрича молиявий маркетинг (financial 
marketing) инвестор
-
сотувчиларнинг молиявий активларни (пул, қимматли қоғозлар, 
қимматбаҳо металлар ва тошлар) сотишни бошқаришга ва инвестор
-
харидорларнинг 
молиявий активларни тўплашни бошқаришга тизимли ёндашуви сифатида ифодаланиши 
мумкин[1]. 
Тадқиқотчи Примова Н.нинг таъкидлашича, молиявий маркетинг концепцияси 
инвесторнинг молия бозоридаги фаолиятининг мақсадини тавсифлайди. Бу фаолият 
бозор ривожини таъминловчи истеъмолчиларнинг молиявий активларга (маҳсулот ва 
хизматларга) бўлган талабини билишга, молиявий фаолиятни амалга оширишга ёрдам 
берадиган қонунларни билишга асосланиши керак[2].
Молиявий маркетингнинг мақсади янги молиявий активлар ва бозорларни яратиш, 
шунингдек, бозордаги улушини кенгайтириш ёки сақлаб қолишдир. Инвестор
-
сотувчининг фаолияти ҳажми, молиявий активларни сотишдан тушган тушумлар ҳажми, 
рентабеллик даражаси, қўйилган капиталнинг даромадлилик даражаси бунга боғлиқ. 
Юқоридагидан келиб чиқиб инвестор
-
сотувчиларнинг молиявий ва тижорат 
фаолиятининг иккита йўналишга бўлиш мумкин:
• молиявий активга нисбатан паст нархлар (ставкалар, фоиз ставкалари), чекланган 
хизмат кўрсатиш ва кичик инвестор
-
харидорларнинг кенг қамровини назарда тутувчи 
оммавий, барқарор талабга мўлжал олиш;

---

180 
• беқарор талабга йўналтирилганлик, яъни. инвестор
-
харидорларнинг алоҳида 
гуруҳлари бўйича (масалан, уларнинг даромад даражаси бўйича фарқланиши), бу 
молиявий актив учун нисбатан юқори нархлар (ставкалар, фоиз ставкалари), хизмат 
кўрсатиш хизматларининг кенг доираси ва инвестор
-
харидорларни камроқ қамраб 
олишни назарда тутади. Нархларни белгилашда (ставкалар, фоиз ставкалари) улар оддий 
харидорга эмас, балки маълум ўзига хос гуруҳларга йўналтирилган бўлиши керак. 
Молиявий активларни истеъмол қилиш типологияси инвестор
-
сотувчининг самарали 
тижорат фаолиятини ошириш учун асос сифатида кўриб чиқилиши керак.
1-
расмда молиявий маркетинг жараён сифатида кўриб чиқилган.