Ilmiy rahbar: aytimbetov n. Bajardi: eshimbetova sh

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI BERDAQ NOMIDAGI QORAQALPOQ DAVLAT UNIVERSITETI FIZIKA FAKULTETI 2-G FIZIKA GURUH TALABASI ESHIMBETOVA SHOHISTANING OPTIKA FANIDAN GOLOGRAFIYA VA UNING AMALIYOTDA QO’LLANILISHI MAVZUSIDA YOZGAN
KURS ISHI





ILMIY RAHBAR: AYTIMBETOV N.
BAJARDI: ESHIMBETOVA SH.
NUKUS_2023

MUNDARIJA

KIRISH 2
I. BOB. GOLOGRAFIYA HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA 5
1.1. Golografiya haqida tarixiy ma’lumotlar 5
1.2. Golografiyaning fizik xususiyatlari 9
1.3. Golografiyaning asosi 12
II. BOB. GOLOGRAFIYANING AMALIYOTDA QO’LANILISHI 13
2.1. Golografiyani qo'llash usullari. 13
2.2. Golografiyani qo'llash usullari 14
2.2. Golografik ma'lumotlarni qayta ishlash 22
III. XULOSA 24
IV. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 25

KIRISH

Mamlakatimizda istiqlolning dastlabki yillaridan boshlab ta’lim-tarbiya tizimini rivojlantirish davlat siyosati darajasiga ko`tarilib, o`quvchi yoshlarimizning jahon andozalariga mos bo’lgan sharoitlarda zamonaviy bilim va kasb-hunarlarni egallashlari, jismoniy va ma’naviy jihatdan yetuk insonlar bo`lib voyaga yetishlarini ta’minlash, ularning qobiliyat hamda iste’dodi, intellektual salohiyatini ro`yobga chiqarish, yoshlarimiz qalbida ona yurtga sadoqat va fidoyilik tuyg’ularini kamol toptirish borasida ishlar amalga oshirilmoqda. Noana’naviy o`qitish metodlaridan dars jarayonida va darsdan tashqari vaqtlarda foydalanish o`qituvchidan yuksak mahoratni talab etadi. Dars tushunarli, qiziqarli bo`lishi uchun o`quv materiallarini saralash, o`quv jarayonini loyihalashtirish, o`quv jarayoniga tegishli bo`lgan turli topshiriqlarni bajarish uchun tavsiyalar berish ham zarur. Nazariy va amaliy mashg’ulotlar o`tkazishda yangi adabiyotlardan foydalanish bilan bir qatorda internet ma’lumotlari va elektron kitoblardan foydalanish fizika ta’limi darslari samaradorligini yanada oshiradi. Buning uchun esa o`qituvchining o`zi noan’anaviy o`qitish metodlaridan bilim, malaka va ko`nikmalarga ega bo`lishi talab etiladi. Mustaqillik sharofati bilan yoshlarimizning har tomonlama bilim olishi, fikrlashi uchun barcha imkoniyatlar yaratildi. Ayniqsa shaxslarning barkamol bo`lishida bilim olish huquqi ahamiyatlidir. Chunki ta`lim xalq ma’naviyatini shakllantiradigan va boyitadigan eng muhim omildir. Maktab ta`lim-tarbiya masalasi davlat va jamiyat nazoratida bo`lishi asosiy qonunimizda belgilab qo`yilgan. Shu bilan birga, bu keng jamoatchilik, butun xalqimizning ishtiroki hamda qo`llab-quvvatlashlarini talab qiladigan umummilliy masaladir. Konstitutsiyamiz har bir moddasi yuksak tafakkur va qalb harorati bilan bitilgan. Konstitutsiyamizda bilim olish haqida alohida to`xtalib o`tilgan. Mamlakatimizda yoshlarga berilayotgan e’tibor va ta`lim sohasini rivojlantirish borasida qilingan salmoqli ishlarni raqamlar misolida sharxlaydigan bo`lsak, maktab ta`limini rivojlantirish umummilliy dasturi doirasida 8832 maktabda qurilish ta`mirlash, rekonstruksiya va jihozlash ishlari amalga oshirilgani, 1537 ta akademik litsey va kasb-hunar kolleji barpo etilgani istiqlol yillarida ilm-fan sirlari va zamonaviy texnologiyalarni puxta o`zlashtirgan, yuksak malakali kadrlarni tayyorlaydigan oliy o`quv yurtlari soni salkam ikki baravar ko`payib, bizning bu sohada o`zgalar havas qiladigan ulkan marralarga erishganimizdan dalolat beradi. Mamlakatimizda olib borilgan keng ko`lamli ishlarning natijasi, tasdig`i sifatida yoshlarimizning fan olimpiadalarida faol qatnashib, 150 dan ziyod oltin, kumush medallarni qo`lga kiritgani, xalqaro san`at va musiqa festevallari 670 dan ortiq sovrinlarni qo`lga kiritgani misolida yaqqol ko`rishimiz mumkin. Darhaqiqat, faqat sog`lom xalq, sog`lom millatgina buyuk ishlarga qodir bo`ladi. Zero, sog`lom bolalar davlatimiz hamda xalqimizning eng katta boyligi, buyuk kelajagimiz bunyodkoridir [1].
Golografiya to'lqin interferentsiyasiga asoslangan ma'lumotlarni ro'yxatdan o'tkazish usuli. Optik golografiya holografiyaning bir turi hisoblanib, unda optik nurlanish natijasida hosil bo'lgan yorug'lik maydoni qayd etiladi. Golografiya yordamida olingan rasm gologramma deb nomlanadi va olingan narsalar tomonidan yaratilgan vizual taassurotning eng aniq avtostereoskopik ko'payishi hisoblanadi. Shu bilan birga, kosmik chuqurlik va ko'p burchakli tuyg'u saqlanib qoladi va tasvir gologramma bo'lgan oyna orqali olib tashlangan narsaning ko'rinishiga o'xshaydi. Golografiya va tasvirni ro'yxatga olishning barcha boshqa usullari o'rtasidagi asosiy farq, olingan barcha ob'ektlar haqidagi ma'lumotlarni sensorning butun yuzasi bo'ylab tarqatishdir, masalan, fotografik plita. Shuning uchun gologrammaning shikastlanishi, uning maydonining pasayishiga olib keladi, bu tasvirning bir qismini yo'qotishiga olib kelmaydi. Bir nechta qismlarga bo'linib ketgan gologramma bilan suratga olingan plastinkaning har bir bo'lagi qo'lga olingan barcha narsalarning tasvirini o'z ichiga oladi. Faqatgina mavjud bo'lgan burchaklar soni kamayadi va juda kichik bo'laklardagi rasm stereoskopik va ravshanlikni yo'qotadi.
Olingan tasvirning mukammalligiga qaramay, golografiya an'anaviy stereo fotografiyani o'rnini bosa olmadi. Texnologiyaning o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda, tortishish juda qiyin va faqat laboratoriya sharoitida lazer yoritilishi bilan amalga oshirilad. Golografiya spektroskopiya, fotogrammetriya, mikroskopiya va golografik interferometriyada, shuningdek ma'lumotlarni yozish va hujjatlarni himoya qilish moslamalarini yaratish uchun o'z dasturini topdi. Kompyuter golografiyasi natijasida hosil bo'lgan optik elementlar (masalan, difraksion linzalar) zamonaviy optik qurilmalarda keng qo'llaniladi. Odamzod yaralibdiki hozirgi kecha kunduzgacha taraqqiyot yo’lini o’tib kelmoqda. Shu bilan birgalikda fan va madaniyat ham o’z rivojini topmoqda. Ayniqsa hozir biz ilm-fan va texnika rivojlangan asrda yashayapmiz. Keling biz uchun hozir oddiy va har xillari bo’lgan televizor tarixiga bir nazar solib ko’raylik. Avval boshda katta va o’ta og’ir darajadagi televizorlar ixtiro qilingan va bu voqea o’ta e’tiborga molik bo’lgan. Buni qarangki, o’sha televizorlar rangdor ham emas faqatgina oq va qora ranglardan iborat edi. Bora bora uning hajmi kichrayib, ixchamroq qilib chiqarila boshladi. Endi uni bemalol ko’tarib o’rnini almashtirish ham mumkin, ya’ni unchalik qiyinchilik tug’dirmas edi. Shu tariqa fan rivojlanib, biz oq-qora televizorlardan voz kechdik va endi o’zimiz uchun qulay bo’lgan rangdor televizorga o’tdik. Shu tariqa hayotimiz ancha go’zallashdi. Xuddi shuningdek bizning xotiralarimizni saqlab qo’yish uchun tushadigan suratlarimizning rivojlanish bosqichlari ham taraqqiy topib bordi va o’z cho’qqisiga yetdi desak mubolag’a bo’lmaydi. Oq-qoradan rangli sura’atlaga, rangli sur’atlardan endi “hajmiy” suratlarga o’tilmoqda. Faqat endi yangi taraqqiyot golografik texnologiyalarning yanada rivojlanishi hayotimizni yanada qulay va oson qiladi.
Kurs ishining dolzarbligi: Golografiya hamda gologrammalarning afzalligi va ularning fan va texnika taraqqiyotiga qo’shayotgan hissasi qanchalik muhim ahamiyatga ega bo’layotgani.
Ta’limning mazmunini yangilash, ilmiylik darajasini oshirish hamda o`qitish metodlarini uzluksiz takomillashtirish, o`quvchilar bilimlarining oshirib borilishi o`qituvchidan o`z bilimini uzluksiz ravishda to`ldirib va yangilab borishni, malaka va metodik mahoratini yuksaltirishni taqozo qiladi.