Ilmiy ish asoslari

Рўйхат юритиш
Bugungi kunda ma’lumotlar banki manbalari anchagina.

Каталог яратиш


Картотека тузиш тузиш



Электрон ахборот маълумотлари банки



Аудио ва видео ёзувларнинг хилма-хил турлари

1. Konspektlashtirish va unda ansipatsiyadan foydalanish

Ilmiy yoki o‘quv-uslubiy adabiyotlarni o‘qishdan keyingi jarayon uni konspektlashtirishdir. Konspekt mavzuni mavzuni chuqur o‘zlashtirish, zarur ma’lumotlarni xotirada saqlab qolish imkoniyatini beradigan mustaqil o‘qish turidir. Konspekt bu oddiy ko‘chirib yozish degani emas. Konspektlashtirishdan avval asar yoki maqola o‘qib tushunilishi, zarur o‘rinlar alohida qayd etib olinishi, shundan keyingina konspetlashtirishga o‘tilishi kerak bo‘ladi. Konspektdan oldin bu jarayon bajarilmasa yoki konspekt yozib turib, boshqa bir narsa tinglab turilsa, uning samarasi bo‘lmaydi. Har qanday konspekt diqqatni jamlab bajarishni talab etadi. Konspektning rejali yoki erkin, iqtiboslar berilgan yoki oddiy mavzu bo‘yicha yoziladigan turlari mavjud.

Rejali konspekt matn va rejaning o‘ziga xos uyg`unligidir. Bunda manba rejasi yohud batafsil tasavvurni talab qilgan, yoxud batafsil tushuntirishni talab qilgan alohida punktlar bo‘yicha batafsil yozuvlar bilan kengaytiriladi.
Matnli yoki iqtibosli konspekt manbani undan olingan iqtiboslarning kengaytirilgan qatorini izchil bayon etish yo‘li bilan tuziladi.
Erkin konspekt – manbaning mazmunini to‘liq aks etib, qayd etishning barcha uslublari bilan yaratiladi.Unda “o‘z” so‘zi bilan hikoya qilish, iqtiboslar, ko‘chirmalar va tezislar mavjud.
Mavzuli konspekt – manba mazmunini to‘liq hajmda emas, balki ma’lum mavzuning nuqtai nazaridan aks ettiradi. O‘z navbatida mavzuli konspektlar ikki turga bo‘linadi. Bular xronologik va shartli konspektlar

Ilmiy matn bilan ishlaganda tadqiqotchi o‘zida ansipasiyaga bo‘lgan qobiliyatini rivojlantirishi lozim. Ansipatsiya matnning davomini oldindan ko‘ra bilish mahoratidir. Ansipasiyani rivojlantirishga yordam beruvchi sodda va mahsuldor uslullar:

1. Jumladagi alohida unsurlarni “o‘chirib tashlash” va olingan ma’nodagi o‘zgarishlarning xarakterini aniqlash;
2. Jumla tarkibida bo‘lishi kerak bo‘lgan, lekin tushirib qoldirilgan unsurlarni tiklash.
Yuqorida bayon etilganlarning barchasi o‘rganib o‘qish jarayonida matnning kompressiya va qayd etish bilan u yoki bu darajada bog`liqdir, bu esa ilmiy manbani to‘g`ri talqin qilish imkoniyatini beradi.