Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
273 - САВОЛ: 
АБСТРАКЦИЯ ДЕГАНДА НИМАНИ
ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Абстракция – илмий абстракциялаш усули – бу усул 
қаралаётган ҳодиса (жараён, предмет)нинг баъзан жиддий бўлмаган 
томонини хусусийдан узоқлашишда, яъни эътиборни умумийга жалб 
қилишда қўлланилади. 
Назарий илмий тадқиқот жараёнида тадқиқотчи фикран айрим 
хоссалар, хусусиятлар, алоқалар ва ўзаро боғланишларга таяниб 
охирида илмий абстракция бўлган илмий тушунча қонуният ва 
бошқа умумий қонуниятларни олади. Улар ҳар қандай фанни 
ўрганишда ва уни ривожлантиришда фундаментал асос бўлади. 
КЎРСАТМА: Ҳар қандай тадқиқотчи тадқиқот ишини олиб 
боришда тафаккур операциялари ва умумилмий тушунчаларни 
эътиборга олган ҳолда фаолият юритса олиб борилаётган тадқиқот 
ишининг мукаммаллиги таъминланиб борилади. 
 
274 - САВОЛ: 
АМАЛИЙЛИК 
ДЕГАНДА 
НИМАНИ
ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Амалийлик. Бу орқали тадқиқотни олиб боришдаги 
кутилаётган, режалаштирилган мақсадларни рўёбга чиқариш 
имконияти бўлган вазифалар ўртасидаги мувофиқликни таъминлаш 
ва улар асосида тажриба - синов ишларини режалаштириш ҳамда уни 
босқичма - босқич такомиллаштириш ва натижаларни мунтазам 
равишда таҳлил қилиб бориш масалалари ҳал қилиниб борилади. 
КЎРСАТМА: Педагогик илмий тадқиқот ишларида тажриба – 
синов ишларини олиб боришда ишчи гипотеза ва олинган натижа 
(оралиқ ва жорий) нинг амалийлигига эътибор бериб борилса, 
тадқиқот мақсадига етиб бориш кафолатланади. 
 
275 - САВОЛ: 
АМАЛИЙ ТАДҚИҚОТ – БУ ҚАНДАЙ 
ТАДҚИҚОТ? 
ЖАВОБ: Амалий (татбиқий) тадқиқот – бу мавжуд ишлаб 
чиқариш воситаларини ёки истеъмол предметларини такомил-
лаштириш ёки янгисини яратиш билан тавсифланади. 

---

209 
Унинг мақсади фундаментал тадқиқотда олинган билимни 
моддийлаштиришдан иборат. Бунда кўпроқ дедукция тадқиқот 
усулидан фойдаланилади ва бевосита муайян тадқиқот объекти 
билан иш кўради. Бу жараён ижтимоий соҳаларда инсон, жамоа, 
қатлам ва жамият билан иш кўрилса, техника соҳасида (ишлаб 
чиқариш соҳасида) эса тадқиқот объекти механизм, машина, 
технология ёки ташкилий структура, яъни “Сунъий” табиат билан иш 
олиб борилади. Тадқиқот ишини амалий йўналтирилганлик ва аниқ 
мақсадлигига амалий тадқиқотдан хоҳлаган мақсадни олишни катта 
эҳтимолини беради. 
КЎРСАТМА: Амалий тадқиқот натижаларини баҳолашда 
холислик, адолатлилик, одиллик ва ошкораликка қатъий эътибор 
бериш ҳамда улардан таълим-тарбия жараёнини такомиллашти-
ришда, рақобатбардош замонавий мутахассисларни тайёрлашда 
самарали, яъни қаралаётган жараённи оптимал бошқаришда 
ростлагич сифатида фойдаланиш мумкин.