Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

878 - САВОЛ: 
ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТНИНГ СУҲБАТ МЕ-
ТОДИ ҲАҚИДА ҚАНДАЙ ФИКРДАСИЗ? 
ЖАВОБ: Суҳбат методи – педагогик тадқиқотларнинг кўпгина 
босқичларида қўлланилади. Улар қуйидагилардан иборат: 

дастлабки танишиш босқичида; 

таълим ва тарбияни тўғри олиб борилаётганлигини ростлаш 
жараёнларидаги оралиқ назоратларни амалга оширишда; 

натижанинг тадқиқот объектига нисбатан аҳамиятини 
аниқлашда ва шу соҳа бўйича тавсияларни шакллантиришда; 

кузатиш методи орқали шакллантириладиган хулосаларни 
аниқлашда ва шу кабиларда. 
КЎРСАТМА: Суҳбат методида аҳамият бериш лозим бўлган 
бир қатор компонентлар бор. Улар: тадқиқотларга оид ада-
биётларни ўрганиш; тадқиқот мақсад-вазифаларини эътиборга 
олган ҳолдаги маълумотларни тўплаш (булар тадқиқот мате-
риалларини батафсил ўрганиш ва қўлланилаётган методни тан-
лашни аниқлаштиришда ўта муҳимдир); саволлар методи; илмий 
тадқиқотларда суҳбат методи, тадқиқот материалларини тушуниш 
ва шу кабилар. 
879 - САВОЛ: ИСБОТ МЕТОДИ – БУ ҚАНДАЙ МЕТОД? 
ЖАВОБ: Исбот методи – бу исбот усулини танлаш; зарур ва 
етарли далилларни саралаш; хулосаларни таърифлаш; сабаб ва 
оқибат алоқаларини аниқлаш; исбот, фикр, алгоритм, чизма, 
модель ва бошқа хил натижаларни белгилаш расмийлаштириш 
каби методларни ўз ичига оладиган метод. 
КЎРСАТМА: 1. Илмий тадқиқот ишини олиб боришда уни 
нима учун олиб бораётганлигини ва тадқиқот жараёнида қандай 

---

555 
методлардан фойдаланиш кераклигини билиш ижодий жара-
ённинг самарадорлигини оширади ва бу тадқиқотчидаги ижодий 
фаолиятни янада маҳсулдор бўлишига туртки бўлади. 
2. Илмий тадқиқот ишини тадқиқот методларисиз амалга 
ошириш фойдасиз, чунки тадқиқотчининг методологик асослари 
ва олинган натижаларнинг амалий ва назарий аҳамиятлари 
бевосита уларга боғлиқ.