Илмий муҳаррир: медицина фанлари доктори, профессор Н

RETIQULYAR HUJAYRALAR (RETICULOCYTI) 
Retikulyar hujayralar qon yaratuvchi organlar asosini hosil qiluvchi, sitoplazmasi bazofil 
bo`yaluvchi, yadrosi oval, mayda donador xromatinli hujayralardir. Bu hujayralar ichakda, buy-
rakda va boshqa a’zolarning shilliq qavatida ham uchraydi. Retikulyar hujayralar kam 
differensiallangan hisoblansa ham, ularning bo`linishi kam kuzatiladi. Ular o`simtali, 
sitoplazmasi ochroq bazofil bo`yaluvchi hujayralar bo`lib, turli ta’sirlar natijasida yumaloq 
shaklni oladi. 
Retikulyar hujayralarning turlari va faoliyati haqidagi ma’lumotlar yetarli bo`lmaygina 
qolmay, turli qarama-qarshiliklarga ham egadir. Hujayralarning nomi reticulum - to`r so`zidan 
kelib chiqqan bo`lib, bu yerda to`r hosil qiluvchi hujayralar ma’nosida kelgan. Haqiqatan ham, 
retikulyar hujayralar o`z o`siqlari va retikulin tolalari yordamida yuqorida qayd yetilgan 
a’zolarda maxsus to`rlar hosil qiladi. 
Qon yaratuvchi a’zolarda (timus bundan mustasno) retikulyar hujayralar bo`lajak qon 
hujayralari (eritrotsitlar, granulotsitlar va B-limfotsitlar) uchun maxsus mikromuhit yaratishda 
ishtirok etadi. Ular suyak ko`migida, taloqda va limfa tugunlarida B-limfotsitlar joylashadigan 
zonalarda uchrab, «follikulyar dendritik hujayralar» (FDH) nomi bilan yuritiladi. FDH dan 
tashqari, bu a’zolarda fibroblastlarga o`xshab ketadigan va kam differentsiallashgan retikulyar 
hujayralar uchraydi. Xulosa qilib aytganda, retikulyar hujayralar mezenxima mahsuloti bo`lib, 
qon va immunokompetent hujayralari uchun mikromuhit tashkil etuvchi hujayralardan biridir. 
Quyida keltiriladigan hujayralar (endoteliy, adventitsial hujayralar va peritsitlar) asosan 
qon tomirlar sistemasi uchun xos bo`lib, ularning hayoti va faoliyati shu sistema bilan bog`liq-
dir. Ammo qon va limfa tomirlari biriktiruvchi to`qimaning asosiy elementlari bo`lgani uchun 
biz bu hujayralarni qisqacha ta’riflab o`tamiz.